Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" /> Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" />
Asset 14

Wat zijn we toch gelukkig

Bij Nieuwsuur zaten twee experts aan tafel om het winkelcentrumdrama te bespreken: een forensische psychiater en een veiligheidscoördinator. Beide heren droegen een ontroerende snor, een mooie halfronde hooiberg zoals Guus Hiddink ooit op zijn bovenlip had. Presentator Joost Karhof zat ietwat ongemakkelijk met zijn karakteristieke pruilmondje tussen Jansen en Janssen in. De psychiatersnor kwam op dreef. Hij trok een vergelijking met Karst T. en sprak over ‘de druk van het moderne leven’ waarin iedereen ‘succes moet hebben, een breed sociaal netwerk moet opbouwen, er goed uit moet zien en veel geld moet uitgeven’. “Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Als je niet aan dat verhaal mee kunt doen, dan kom je onder ongelofelijk zware psychologische druk te staan. Met name jonge mensen zijn hier heel erg vatbaar voor. Uiteindelijk ben je zo wanhopig dat je om je heen gaat slaan.”

Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Onlangs verscheen er weer een onderzoek van het CBS met als uitkomst dat Nederlanders tot de gelukkigste mensen van de wereld behoren. Volgens de Gelukwijzer van de Erasmusuniversiteit waren we het afgelopen jaar uitzonderlijk blij, met als hoogtepunt 6 juni 2010. Dit was de dag dat Nederland de finale van het WK bereikte. We gaven ons gevoel toen maar liefst een 7,9. Dat is een rapportcijfer waar je mee thuis kunt komen. Het gaat ook ongemeen goed met ons: de wereldwijde crises deren Nederland nauwelijks en voor de overgebleven problemen hebben we altijd nog onze Zuiderburen om alles te relativeren. Onze topbankieren kunnen het zich alweer veroorloven om een bonus te weigeren.

Maar wat is geluk? We zijn in elk geval niet tevreden. Een anti-establishment-partij is de derde grootste partij van het land - ook Tristan van der V. stemde op de immer boze partij van ‘hoop en optimisme’. Laatst berichtte een krant dat mensen niet blij waren met een klachtenlijn van de overheid. Dus werd er een tweede klachtenlijn geopend, voor klachten over de klachtenlijn. Het wachten is op een forum waar je je klachten over de klachten over de klachtenlijn kwijt kunt. We zijn dus gelukkig en ontevreden tegelijk? CBS-directeur Paul Schnabel legde deze tegenstelling uit: “Mensen zeggen: het gaat goed met mij, maar slecht met ons.” Maar dit verklaart toch niet dat een miljoen mensen antidepressiva slikken.

Op de dag van het drama in Alphen aan de Rijn stond in de Volkskrant een interview met Pascal Bruckner. Volgens deze Franse filosoof is het persoonlijke geluk sinds de jaren zestig een obsessie geworden. “We hebben het duizend keer beter dan een eeuw geleden. Maar waar vroeger ongeluk de norm was, eisen we nu dat geluk het is. Dus proberen we het geluk te vangen (…), maar zo werkt dat niet. Geluk zit niet in een potje, het is niet meetbaar.” Dit verlangen is zo nooit te bevredigen. “Dat is de hel waarin we leven. (…) Elke verkregen bevrediging is discutabel, want we weten niet zeker of het niet toch beter had gekund en of iemand anders niet toch gelukkiger is dan wij.” Het interview eindigde met een citaat van Voltaire: “De mens is geboren om of gek van onrust, of lamgeslagen door verveling te leven.”

Misschien had de psychiatersnor gelijk. We zijn boos op alles en iedereen omdat we ondanks (of dankzij) alle vrijheid en welvaart nog steeds iets missen. De nieuwe spiritualiteit speelt hier handig op in; de yogamatjes zijn niet aan te slepen en zelfs de meest nuchtere graanboeren lopen met een handboekje voor Mindfulness op zak. De Scientologykerk speelt hier prachtig op in met de religie-reclame getiteld The Search waarin beloofd wordt dat ‘that aching desire, that unexplainable emptiness’ bevredigd zal worden. Maar de belofte wordt nooit helemaal ingelost, en ondertussen lijkt het alsof we helemaal alleen zijn met dit gevoel. In de krant staat dat je gelukkig bent, Facebook is een grote goed-nieuws-show en dankzij realityshows kan iedereen beroemd worden, maar jij zit thuis in versleten ondergoed op een krukje te jongleren met drie mandarijnen - en zelfs dat lukt je niet. Dat moet wel de schuld van de gevestigde orde zijn.

Geluk valt niet te meten. Sterker nog: het bestaat helemaal niet. Bruckner zegt: “Geluk slaat toe op de momenten dat je het niet verwacht. En dan is het weer weg.” Tristan van der V. was een gek, een eenling. Maar misschien draaien we langzaam allemaal een beetje door. Niets is zo gevaarlijk als een valse belofte.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen