Asset 14

Empathie

Column: Empathie

Empathie is interessant: de mogelijkheid om ons in een ander te verplaatsen, is wat onze soort uniek maakt, maar tegelijk kost het ons grote moeite om er gebruik van te maken. Zeker in deze verkiezingstijd is aan alle kanten van het politieke spectrum merkbaar hoeveel onwil er is om andersdenkenden te begrijpen. En voor ik het weet zit ik daar zelf weer over te foeteren, waarop een vriend vraagt: ‘Maar als je voor empathie pleit, dan moet je toch ook empathie opbrengen voor mensen die zich niét willen inleven?’ Shit.

Ze zeggen dat literatuur je empathischer kan maken. En inderdaad train je door het lezen van Dostojevski (of het kijken van Breaking Bad) je inlevingsvermogen. Als ik in de metro heb zitten lezen, en op het perron vervolgens een man tegen me op botst, dan probeer ik me voor te stellen dat hij haast heeft omdat ze haar zoon moet ophalen van school – hij is al twee keer eerder te laat gekomen en kan de tranen in de ogen van dat jongetje niet meer verdragen. Maar net zo vaak vergeet ik dit mechanisme en denk ik: jezus wat een klootzak.

Maar thuis ontkom ik hier niet aan. Als je samenwoont met een vrouw bij wie de hormonen door haar lijf razen, is empathie geen liefdadigheid, maar pure noodzaak. Zodra ik ’s ochtends de trap afkom, is het een totale verrassing welke versie van mijn vriendin ik die dag aan de keukentafel zal aantreffen. En zelfs als ik, nadat ik voorzichtig naderbij getrippeld ben, heb vastgesteld wie ik voor me heb, als ik net mijn eigen persoonlijkheid heb aangepast om haar te behagen, kan ze opeens omslaan.

Net als ik een liedje neurie om haar vrolijkheid te begeleiden en ze lief naar me glimlacht, laat ze het pak hagelslag vallen en stampt ze met een luid ‘GODVERDOMME!’ op de grond, waarop ik mijn hoofd naar mijn bakje cruesli buig en probeer te verdwijnen. Een kwartier later begint ze te huilen vanwege de sirene van een voorbijrijdende ambulance. Er zijn dagen dat ze me meerdere malen van haar af duwt met de mededeling dat ik stink, waarna ze ‘s avonds in bed opeens tegen me aan kruipt en haar hoofd tegen mijn borst duwt met dezelfde agressie als eerder, maar nu knuffelig als een krolse kat. Ik kan deze radicale omwenteling nauwelijks bijhouden terwijl ik stijfjes een arm om haar heen sla en met grote ogen naar het plafond staar.

Om te zeggen dat ik bang ben voor mijn vriendin, is een understatement.

Het is alsof ik met tien mensen tegelijk samenwoon. Het lukt me niet om me tot al die personages te verhouden – aan het eind van de week heb ik spierpijn in mijn gezicht omdat ik zo vaak van uitdrukking gewisseld ben. Voor mijn vriendin past het daarentegen elke keer in haar narratief: het is logisch dat ze woest wordt op een afstandelijke supermarktcassière, of huilt omdat ik de afwas niet heb gedaan. Binnen een paar seconden verandert haar hele wereld. Als ik haar troost of mezelf bescherm, zeg ik soms: ‘Het zijn maar emoties, je hoeft er niet naar te luisteren.’ Stiekem weet ik wel beter: als je midden in een gevoel zit, is dat het enige waar je naar kunt luisteren.

Aangezien ik nog lang met haar wil samenleven, zal ik erin mee moeten, me soms moeten aanpassen en me moeten inleven – hoe extreem ze ook is.

Beeld: Botter op zee, H.A. Jaarsma (1946)

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen