Asset 14

Doorbreek de spiraal

Ik heb een hekel aan optimisten. Een al te positieve voorstelling van zaken leidt onvermijdelijk tot teleurstelling – zie Obama. Mensen die met een brede glimlach beweren dat het leven een grote opeenstapeling van liefde en vreugde is, zijn blind voor de realiteit. Het is een terugkerende discussie tussen mijn vriendin en mij. Als we tijdens een wandeling de weg kwijt raken, ziet zij het van de zonnige kant: dit is goed voor onze conditie, het is een mooie dag, we vinden de weg wel terug. Voor mij is dat een naïeve ontkenning van de feiten, die het alleen maar moeilijker maakt om het probleem op te lossen. Ik benoem liever de kloterigheid van de situatie met een grap (“Ik heb nu al zo’n medelijden met de andere wandelaars die onze levenloze lichamen morgenochtend zullen vinden!”) en ga er vanuit dat het allemaal nog wat erger wordt. Dan kan het alleen maar meevallen.

Dit is een misvatting. Een van de grootste problemen van ons mensenbestaan is het bestaan van negatieve spiralen. Negativiteit leidt altijd tot meer negativiteit. Het is nooit zo dat haat liefde tot gevolg heeft – hooguit agressieve seks. Woede zorgt - WEES GODVERDOMME TOCH EENS REDELIJK - voor méér woede. Angst is een self-fulfilling prophecy: doordat je bang voor reigers bent, kun je geen voet buiten de deur zetten of daar zit weer zo’n roeipotig monster vervaarlijk naar je te staren, vanaf het dak aan de overkant van de straat. In het geval van positieve gevoelens kan hetzelfde proces plaatsvinden (smile and the whole world smiles with you) maar net zo vaak het tegenovergestelde: vrolijkheid leidt tot irritatie, kalmte leidt tot jaloezie, liefde leidt tot haat.

Hersenonderzoek heeft aangetoond dat ons brein een voorkeur voor negativiteit heeft, zo schrijft Jonathan Haidt in The Happiness Hypothesis (2006). Voor negatieve ervaringen bestaat er zelfs een snelkoppeling, de amygdala, die een directe verbinding met ons ‘vermijdingssysteem’ heeft. Positieve ervaringen worden langzamer verwerkt, en minder snel in ons geheugen opgeslagen. Evolutionair gezien is dit logisch: gevaar dient direct vermeden te worden om te overleven, positiviteit kan wel even wachten. Een lieve e-mail heeft minder prioriteit dan een moordlustige clown.

De wereld lijkt eenzelfde zwak voor het kwaad te hebben. Je kunt er uren over doen om een grote taart te bakken, terwijl er maar één subtiele armbeweging nodig is om hem op de grond te gooien. Het is veel makkelijker om boos op je huisgenoot te zijn omdat hij de afwas weer eens heeft gebruikt om een enorme maquette van een futuristische stad te bouwen, dan een gesprek erover te beginnen. Het is fijn om liggend in je bed de wereld te haten, en het kost veel minder energie dan naar je werk gaan of een meisje om haar nummer vragen. Het negatieve is de meest voor de hand liggende keuze, in elke situatie weer. Deze gedachte is, vanzelfsprekend genoeg, verdomde deprimerend.

Dit is natuurlijk niet het hele verhaal. Anders zou je dit stukje niet hebben kunnen lezen, omdat je buren je ogen zouden hebben gebruikt als soepballen nadat je ze raar aankeek op de gang. Hoor daar, het engelengezang! Er is ook nog het Goede! Het positieve vergt moed omdat het tegennatuurlijk is, en wat is er menselijker dan het negeren van onze biologische impulsen? Wij kunnen de negatieve spiraal doorbreken. Niet door onrealistisch optimisme, maar door soms over onze eerste terughoudende neiging heen te stappen. Door je fout toe te geven, ondanks dat je boos bent. Door een verdrietig persoon een knuffel te geven, ook al vind je diegene niet zo aardig en stinkt hij of zij een beetje. Door dit stukje gewoon uit te lezen, terwijl het nu wel iets te sentimenteel wordt, naar jouw smaak. Doe het.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen