Asset 14

Dit kun je niet maken!

Liefhebbers van het populaire Game of Thrones hadden een goed gespreksonderwerp voor maandag. De meest recente aflevering van het derde seizoen heeft een hoop losgemaakt. Waar komen al deze emoties vandaan, vroeg Rutger zich af. Als je de desbetreffende aflevering nog niet hebt gekeken, dan is dit de spoiler alert waar je op zat te wachten.

Afgelopen week gingen veel mensen klaarzitten voor de nieuwste aflevering van Game of Thrones, de HBO-serie gebaseerd op de fantasyboekenserie A Song of Ice and Fire van George R.R. Martin. Vijftig minuten later was hun plezier vervangen door verontwaardiging en verbijstering, toen twee van de hoofdpersonen op brute wijze vermoord bleken te zijn. De sociale media ontploften van de gechoqueerde en woedende reacties. Op Youtube verschenen talloze filmpjes van mensen die de aflevering voor het eerst bekeken en met betraande ogen de handen voor de mond sloegen.

"George R.R. Martin moet sterven, HBO moet naar de hel, Game of Thrones heeft me verraden."

Wat was hier aan de hand? Game of Thrones draait om een aantal families, die allemaal strijden om de troon van Westeros. Twee families vertegenwoordigen goed en kwaad: respectievelijk de eervolle, robuuste Starks uit het noorden, en de rijke, gladde Lannisters uit het zuiden. Aan het eind van het eerste seizoen van de serie werd Ned Stark, tot op dat moment de hoofdpersoon, al volkomen onverwachts onthoofd door koning Joffrey (een Lannister-telg). Inmiddels zijn we in seizoen drie aanbeland: Neds oudste zoon Robb (de knappe, nobele leider) en zijn weduwe Catelyn (de sterke vrouw) proberen de dood van de vader te revancheren in een grote oorlog. Om een pact met de machtige Walder Frey aan te gaan, moest Robb trouwen met een van diens dochters, maar hij werd verliefd en brak zijn belofte. Dit wordt goedgemaakt met een nieuwe bruiloft, waarbij Robbs oom hem vervangt. Het is een geslaagd feest, alles lijkt in orde te zijn, tot het huwelijk een complot blijkt. Robb, zijn zwangere vrouw, zijn moeder, zijn wolf en zijn leger worden als honden afgemaakt door Freys mannen. Zijn moordenaar doet hem “de groeten van de Lannisters”.

Dit was absoluut een ongekende plotwending, waarbij de good guys en dus de hoop van de kijker plotseling verdwenen, op nog grovere wijze dan met de onthoofding van Ned Stark. Robbs vrouw had hem net verteld dat ze hun kind naar de overleden pater familias wilde vernoemen. Toch was de consternatie opvallend. Ten eerste was het grappig om te zien hoe mensen zich opwonden over een feit dat allang vaststond – het hoofdstuk The Red Wedding stond in het derde deel van de boekenserie dat reeds in 2000 verscheen. Maar het meest opzienbarende was wel de verontwaardiging over deze wrede twist, die binnen een speciale Twitter-account (@redweddingtears) werd verzameld. George R.R. Martin moet sterven, HBO moet naar de hel, Game of Thrones heeft me verraden. In caps lock werd steeds weer dezelfde boodschap geschreeuwd: hoe konden jullie mij dit aandoen? Waarom is dit gebeurd?

Blijkbaar verwachten de meeste mensen nog altijd dat verhalen hen geruststellen, zeker als ze op televisie of in de bioscoop verteld worden. Het goede moet overwinnen. Misschien is er een omweg of een tegenslag, maar uiteindelijk komt alles in orde. Dat is wat we gewend zijn; het is prettig voorspelbaar. Maar zo is het leven toch niet? George R.R. Martin reageerde in een interview met Entertainment Weekly: “Ik wil onvoorspelbare verhalen schrijven. (…) Mijn boeken proberen het leven realistisch weer te geven. Er is geluk, maar ook pijn en angst. Ik denk dat fictie die het leven met al zijn donkere én lichte kanten vangt, de beste fictie is.” Eerder zond HBO met The Wire (2002-2008) al een serie uit waarin nu eens het kwaad, dan weer het goede een overwinning boekte, maar de strijd vooral in stand bleef.

Natuurlijk hebben sommige mensen al veel ellende in hun leven, en zoeken zij daar juist afleiding van in een boek of een serie. Maar uiteindelijk is de steeds terugkerende happy ending een gevaarlijke illusie, die mensen verdooft of wanhopig door het leven laat gaan. Het leidt tot een levensinstelling van permanent optimisme en valse hoop. De door films opgevoede generaties negeren de ellende om hen heen en zoeken naar een perfect soort geluk dat alleen in de menselijke fantasie bestaat. De keuze is vervolgens tussen een hersenloos soort hedonisme of permanente teleurstelling. Dat het pijnlijke realisme van Game of Thrones vooral bij jongeren zoveel woede opwekte, maakt dat hun reacties iets verwends hebben: nee, zo is het leven niet! Vertel het me niet! Ik wil het niet horen! Vertel me een fijn verhaaltje!

“Dood ze allemaal, dood ze allemaal! Zodat er niet één overblijft om het mij later te verwijten.”

Het verleden toont aan dat verhalen in het echt even vaak wel als niet goed aflopen. Martin gaf dan ook aan dat hij geïnspireerd werd door de Schotse geschiedenis. In de vijftiende eeuw werd de adellijke Douglas-clan steeds machtiger in het hoge noorden. De tienjarige koning James II nodigde in 1440 graaf William Douglas en zijn broer uit voor een vredesdiner op zijn kasteel in Edinburgh, samen met de Crichton-clan. Na het eten begonnen de Koninklijke wachten op een trommel te slaan. De kop van een zwarte stier werd binnengedragen: het symbool van de dood, die deze bijeenkomst de naam The Black Dinner zou geven. William en zijn broer werden naar buiten gesleept, en onthoofd.

Zelfs tijdens de Middeleeuwen riep een dergelijke daad verontwaardiging op. Het verraden van de regels van de gastvrijheid was het laagste wat iemand kon doen. Ook in Westeros zal Walder Frey niet veel vrienden hebben gemaakt, door “het delen van brood en zout” te onteren. Maar het gebeurde al eeuwenlang in fictie: de Trojaanse prins Paris profiteerde van een etentje bij de koning van Sparta door diens mooie vrouw Helena te schaken en Judas zat schijnheilig aan tafel bij het laatste avondmaal van Jezus. Er zijn talloze andere historische voorbeelden van dit soort ‘goedmaakdiners’ uit Denemarken, Engeland en Japan.

Maar toch niet tijdens een bruiloft? Ja, ook. In 1572 groeide het conflict tussen de katholieke Franse koning Karel IX en de protestantse adel. Een huwelijk tussen de protestantse leider Hendrik van Navarre en een zus van de koning moest de ruzie sussen. Maar de spanning werd te groot in Parijs: in de dagen na de bruiloft werd een aanslag op een prominente protestant gepleegd, en uit angst voor wraak besloot de koning al zijn gasten uit te laten moorden. Hij zou geroepen hebben: “Dood ze allemaal! Dood ze allemaal! Zodat er niet één overblijft om het mij later te verwijten.” Na de moord op de protestantse adel brak er een volkswoede uit, waardoor er in Parijs 2000 andersgelovigen werden omgelegd, en in heel Frankrijk nog zo’n 18.000. Deze heugelijke bijeenkomst kreeg de bijnaam De Bloedbruiloft.

Het deed Martin ook veel verdriet om Robb en Catelyn te doden: hij stelde het schrijven van het hoofdstuk The Red Wedding uit totdat hij de rest van A Storm of Swords (deel drie van de serie) af had. We mogen rouwen. Maar als je de ellende van ons bestaan ontkent, kun je ook niets leren. Dat betekent niet dat je van de weeromstuit alle fijne kanten van het leven moet gaan negeren en depressief in een hoekje van de kamer stof moet gaan zitten verzamelen. Er gebeuren altijd verschrikkelijke dingen, en verschrikkelijk mooie dingen, en je moet beide accepteren om volledig te leven. Het valt te prijzen dat schrijvers als Martin en een zender als HBO beide extremen durven te laten zien, en ons zo met harde hand wat realiteitszin bijbrengen. Uiteindelijk heb je daar meer aan, dan aan een zoet hapje.

En er is altijd hoop. De rest van de Douglas-clan bleef vechten en een prominente rol in Schotland spelen. Hendrik van Navarre werd gevangengezet, ontsnapte later en werd in 1589 Hendrik IV, koning van Frankrijk. In Game of Thrones leven er nog vier kinderen en een halfzoon van Ned Stark, waaronder de 12-jarige Arya, een meisje met een ijzeren wil en een hart vol vuur.

Aanstaande zondag wordt de seizoensfinale uitgezonden door HBO. Dit artikel verscheen ook in nrc.next.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen