Asset 14

Partnerruil

Hoe een onschuldige grap van Rutger gruwelijk uit de hand loopt.

Mijn vriendin en ik waren door een bevriend stel uitgenodigd om mee te gaan naar een concert. Als viertal kenden we elkaar nog niet zo goed. Toen we van tevoren in een bescheiden restaurant tegenover elkaar plaats namen, voelde ik me niet op mijn gemak. Tijdens diners met grote gezelschappen ga ik vaak expres niet naast mijn vriendin zitten. Deels uit stil protest tegen de opdeling in paartjes die onze levens steeds meer beheerst, deels zodat ik tijdens tafelgesprekken samenzweerderige blikken met haar kan uitwisselen. Maar met z’n vieren was er geen ontkomen aan: dit was een dubbeldate.

Op zo’n moment treedt er een mechanisme in werking: ik moet een grap maken. In mijn hoofd blader ik wanhopig door alle dossierkasten, op zoek naar een anekdote of een flauwe toespeling. Dus zei ik met een grote grijns, vlak nadat we de menu’s hadden opengeklapt en de eerste stilte was gevallen: ‘Zo. Hoe doen jullie dat, partnerruil?’ Het stel lachte, mijn vriendin lachte, en ik lachte de bescheiden hoeveelheid lach die de grappenmaker mag bijdragen. Ik voelde hoe ik weer grip op de situatie kreeg. Het gesprek kwam op gang.

Een paar weken later whatsappte ik met de man van het stel. We hadden het over een vriendin van hem. ‘Haar vriend is ook erg leuk!’ schreef hij. ‘Anders nodigen we jullie vier een keer uit om pannenkoeken te komen eten?’ ‘Ah,’ antwoordde ik, terwijl mijn angsten voor burgerlijkheid, ouder worden en de dood weer over mijn ruggengraat omhoog begonnen te klimmen. ‘Een goed moment voor partnerruil!’ Het feit dat ik dezelfde matige grap eruit gooide, geeft aan hoezeer het een onvrijwillige reflex is. Mijn vriend stuurde terug: ‘Dat is nu al de tweede keer dat je daar over begint. Doen jullie daar aan?’

Zonder een moment te aarzelen stuurde ik terug: ‘Ja hoor, wij swingen, wij swingen.’ Deze jongen was iemand die van kwinkslagen houdt. Met zijn pretoogjes, zijn neurotische voorkomen en zijn van ironie doorspekte stem, dacht ik eerlijk gezegd dat bijna alles wat hij zei een grap was. Het spel was begonnen.

‘Hoe gaat dat in zijn werk?’ vroeg hij gretig.
‘Er is een Facebookgroep met een aantal stellen. Wie zin heeft maakt een event aan en dan kun je je aanmelden.’ Het verbaasde me hoe vloeiend de verzinsels uit mijn driftig typende duim stroomden.

‘Wat klinkt dat formeel,’ zei hij. ‘Wij doen ook weleens dat soort dingen, maar dan gebeurt het toch meer spontaan. En is het niet gek dat het vreemden zijn?’
‘Het zijn geen vreemden. Het zijn… kennissen.’
‘Wij doen het toch eerder met vrienden. Dat voelt vertrouwder.’ Ik lachte om zijn tegenspel. Eigenlijk is zo’n potje bullshitten via Whatsapp veel leuker, dacht ik – je hoeft je lachen niet in te houden.

Daarmee was de grap voor mij wel klaar. Maar een paar dagen later kreeg ik toch weer een bericht van hem. ‘Rutger, ik brand van nieuwsgierigheid. Mag ik nog wat vragen?’ Ik schudde glimlachend mijn hoofd. Wat een volhouder. Nu kon ik natuurlijk niet afhaken. Ik vertelde mijn vriendin, die op dat moment naast me zat, over de grap. Ze zei direct: ‘Ik ga geen seks hebben met hem hoor! Dat wil ik helemaal niet.’ Mijn vriendin houdt niet van spelletjes; of eigenlijk kan het haar gewoon niet schelen wie er wint. Tijdens Risk gooit ze nonchalant met de stenen en accepteert het lot gelaten. Ik moet koste wat het kost winnen. Dus zei ik tegen haar: ‘Luister lief, ik ga dit niet opgeven. We gaan hiermee door tot het bittere eind, desnoods tot vlak voor ik Sacha begin te beffen, zodat ik dan tussen haar benen vandaan kan komen met een triomfantelijke gezichtsuitdrukking. In het ergste geval moeten we ze neuken. Alles voor de grap schatje, alles voor de grap!’ verkondigde ik met bloeddoorlopen ogen. Mijn vriendin keek me bezorgd aan.

De vriend vroeg: ‘Ik ben wel nieuwsgierig. Kunnen wij ook eens meedoen?’
‘Ja hoor, natuurlijk,’ nam ik de uitdaging direct aan. ‘Kunnen jullie dit weekend?’ Ik wilde door zijn bluf heen prikken. ‘Dat moeten we even overleggen als onze dochter in bed ligt.’ Ja hoor gast, dacht ik. Beetje zwak om je dochter er bij te halen. Hij zat vast. Nu moest ik de genadeklap geven. ‘Jullie zijn geen echte swingers denk ik,’ typte ik koortsachtig.

‘Dat klopt, bij ons is het meer spontaan. Zoals laatst, toen een ex van mij kwam eten en het al snel uitmondde in meer.’
Uit welke Penthouse had hij dat verhaal nu weer gestolen?
‘Maar vertel eens,’ kaatste hij de bal terug, ‘hoe dan jullie dat qua planning? Wat als een van jullie niet kan?’

Dit werd me veel te serieus. Ik begon mijn controle over de grap te verliezen, dus besloot ik volledig over the top te gaan, een nieuwe dimensie te creëren waarin ik weer de baas was. In een impuls trok ik mijn broekband naar voren en maakte met mijn telefoonflits een foto van mijn penis. Het was een afzichtelijk portret. Je zag vooral veel onderbuik, enkele oplichtende haren en beneden in de diepte mijn slappe piemel, die kwaad zijn blik afwendde, alsof hij wilde zeggen: ‘Dude, hou me hierbuiten.’ Zonder na te denken stuurde ik het kiekje op.

Illustratie: Robert van Raffe

‘Hahaha is dat je lul?’ schreef de jongen. ‘Ja,’ tikte ik, ‘laat maar aan Sacha zien. Als voorproefje.’ Nu had ik hem. Dat kon niet anders. Maar ook hij bleef in zijn rol: ‘Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt,’ zei hij op zijn gebruikelijke ironische toon, ‘maar blijkbaar is dat in jullie kringen gebruikelijk.’ Kut. Hij was een betere speler dan ik dacht.

We moesten nu doorgaan. Bij poker heb je een term voor deze situatie. Als je tijdens een speelronde blijft bluffen, kun je niet meer opgeven, ook al zijn je kaarten nog zo slecht. Je bent pot-committed: je hebt zoveel ingezet dat stoppen minder voordelig is dan doorgaan tot het gênante moment dat je je miezerige kaarten op tafel moet leggen. Je hebt geen keuze meer. Je bent slaaf van je eigen leugen geworden.

Toen ik een week later in de sportschool in een of ander absurd apparaat een onnatuurlijke beweging aan het herhalen was, kreeg ik weer een berichtje. ‘Hoe doen jullie dat eigenlijk met jaloezie? Dat is voor ons het lastigste, dat ik moet accepteren dat Sacha soms bij een ander is.’

Dit werd veel te serieus en dramatisch. Ik koos weer voor een absurde wending. ‘Ja, daar hebben wij soms wel last van,’ typte ik, ‘maar dan neukt zij me even een uur in mijn reet met een voorbinddildo en dan gaat het wel weer.’ Toen belde hij me op.

‘Hallo?’
‘Hé, wat is dit nou zeg?’
‘Hoe bedoel je?’
‘Maak je nou een grap? Zit je me nou gewoon te fucken?’

Ik twijfelde. Maar er was iets aan zijn toon. Nee, natuurlijk was hij niet serieus. Hij was slimmer dan ik dacht. Hij probeerde het om te draaien, mij boos te beschuldigen van een grap om dan vervolgens na mijn geschrokken bekentenis te zeggen: ‘Ah daar heb ik je!’ Het enige wat ik kon doen, was de situatie nóg een keer omdraaien.

‘Ik vind dit erg vreemd,’ zei ik.
‘Wat?’
‘Ik vertel jou allemaal persoonlijke dingen, en dan ga je mij ervan beschuldigen dat ik een grap maak? Dat is gewoon een belediging.’
‘Ja, maar kom op: een uur in je reet met een voorbinddildo…’
‘Nou goed, laat het dan drie kwartier geweest zijn, maar dat doet niets af aan de feiten. Het is gebeurd en ik deel dat met jou, als vriend.’
‘God, als je het zo stelt… Sorry. Waar ben je eigenlijk?’
‘In de sportschool. Want als je er dit soort hobby’s op nahoudt, moet je wel een beetje in vorm blijven.’
En ik hing op.

Er gingen weken voorbij. We maakten een afspraak voor een avond waarop het zou gaan gebeuren, waarop we van partner zouden gaan ruilen. Maar ik wist dat mijn vriendin die dag in het buitenland zou zijn. Toen ik afzegde, zei mijn vriend: ‘Laten wij die middag wel samen wat drinken.’

We spraken af op een bankje in het park. Het was augustus, hij zweette flink. Opeens zag ik hem met zijn zweterige lijf boven mijn tere vriendin hangen. Ik schudde de gedachte van me af. Het was nu echt mooi geweest, besloot ik. Zelfs voor een legendarische grap begon het nu uit de hand lopen. Ik begon direct zenuwachtig te ratelen. Al snel onderbrak hij me: ‘Dat is allemaal leuk en aardig. Maar je weet waar ik het over wil hebben. Jullie hobby. Ik heb zoveel vragen.’ Hij stak een joint op om zijn opwinding te temperen.

Ik staarde naar de grond. Er liepen zomerblije mensen aan ons voorbij, ik hoorde het vrolijke gekraai van spelende kinderen. Toen schraapte ik mijn keel en keek hem aan. ‘Laten we hier nou maar mee stoppen. Het was leuk, maar het heeft nu wel lang genoeg geduurd.’ Het bleef even stil. Hij keek me uitdrukkingsloos aan. Doordat hij stoned was, twijfelde ik of hij me wel gehoord had. Toen zei hij met trillende stem: ‘Nee. Dit ga je niet doen hè.’

‘Oh shit,’ zei ik, ‘hier was ik al bang voor.’ Hij bracht zijn handen naar zijn slapen en begon zichzelf met een draaiende beweging te masseren, alsof hij de gebeurtenissen van de afgelopen weken nog eens voor zijn ogen wilde afspelen. Toen keek hij me aan en zei half verwijtend en half wanhopig: ‘Maar… ik heb je gevraagd of het een grap was! Dat is de regel, dan moet je het toegeven.’

‘Ik weet het,’ antwoordde ik zachtjes. ‘Maar ik dacht dat jij ook een grap maakte, dat we lak hadden aan de regels, dat we bezig waren met een grote wedstrijd, met een supergrap…’ We zwegen weer, allebei verzonken in onze eigen verwarring, schaamte en boosheid op mij.

‘Ik dacht echt dat ik met je vriendin naar bed zou gaan,’ stamelde hij. Ik schudde mijn hoofd. ‘Wij doen dat überhaupt niet. Het heeft er niets mee te maken dat we jullie niet aantrekkelijk vinden.’ Hij keek geschrokken op. ‘Of we jullie aantrekkelijk vinden, bedoel ik. We zijn gewoon laf. Heel laffe, burgerlijke mensen die dat niet durven. Ik bewonder jullie.’

Mijn vriend was nog altijd in shock. ‘Ik ben gaan hardlopen om af te vallen. Jij zei dat je in vorm moest blijven voor dit soort hobby’s.’ ‘Nou, dat is toch een geluk bij een ongeluk?’ probeerde ik, maar hij reageerde niet. Ik bedacht dat de verhoudingen nu volledig scheef waren gegroeid: ik wist van alles over zijn relatie, terwijl hij alleen maar leugens van mij had gekregen. Dus begon ik van alles op te biechten, over de rare porno die ik soms kijk, fantasieën die ik koester over iets te jonge meisjes.

Hij legde uit dat ze geen open relatie hadden, maar juist een gesloten relatie. ‘We vertrouwen elkaar zo erg, dat we elkaar los durven te laten.’ Ik zei zeker zes keer dat ik dat erg mooi vond.

Later, in het café, werden de stiltes steeds langer. Ik durfde geen grap meer te maken en voelde me machteloos. Een keer keek hij op van zijn bier en vroeg met de ontroerende vasthoudendheid van een gedesillusioneerd kind: ‘Maar hééft zij dan ook geen voorbinddildo?’ Ik schudde van nee. We namen al snel afscheid.

Het is min of meer goed gekomen tussen ons. Ik heb nog een keer pannenkoeken voor ze gebakken: ze waren behoorlijk goed gelukt. Er werden een paar grapjes over ‘de grap’ gemaakt. Sacha zei: ‘We kennen elkaar gewoon niet zo goed. Jullie dachten van ons: dat zullen zij wel nooit doen. En wij dachten van jullie: misschien doen ze dat wel.’ Mijn arme vriendin, het grootste slachtoffer, knikte begrijpend. Ik wist dat het beeld van het kleine, lieve meisje met een enorme voorbinddildo nooit meer uit de hoofden van onze gasten zou verdwijnen.

Natuurlijk ben ik stiekem wel benieuwd naar orgies, hoewel ik weet dat ik er in de praktijk veel te laf en onzeker voor zou zijn. Daarom maak ik grapjes. En ergens diep vanbinnen wist ik natuurlijk wel dat het mis zou gaan met ons spel. Anders was het niet zo’n goed verhaal geweest.

Deze column is geschreven voor een voordracht met als thema: Offline.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Robert van Raffe is stripauteur, illustrator en student filosofie. Tijdens zijn studietijd aan de kunstacademie ontwikkelde hij een fascinatie voor het dandyisme waar hij nooit meer helemaal van is genezen. Hij verwierf enige bekendheid met het feit dat hij nooit sokken draagt.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen