Van bakvis tot huisvrouw: ouderwets leesplezier!" /> Van bakvis tot huisvrouw: ouderwets leesplezier!" />
Asset 14

Joop ter Heul

Boeken hebben evenveel functies als er literaire genres zijn. Ik schreef al eerder over guilty pleasures: detectiveromans, genante chicklits of een stiekeme stapel Suske & Wiske's - kortom, de boeken die altijd onder je bed liggen omdat ze zo lekker weglezen, maar nooit in je boekenkast zullen staan.

Joop ter Heul van Cissy van Marxveldt (1889-1948) is voor mij een warme deken in boekvorm, dat troostende kopje thee nadat je op weg naar huis zeiknat bent geregend – de vriendin die je soep komt brengen als je ziek bent.


Lotte [...] stond voor een nijlgroene canapé in een nijlgroene japon en met een nijlgroene glimlach – tenminste, ma zei, ’t was nil-de-vert, of vert-de-nil, dat weet ik niet precies – aan de arm van H. De Wilde met de meestertitel en de grote bril. Hij is erg mager en ik geloof dat hij puntige schouders heeft, tenminste zijn jas hing zo hoekig af. Wat lijkt me dat naar, een verloofde met puntige schouders. Lotte deed erg in-zwijmvallerig. Hoe iemand toch iets kan vinden aan een meisje, dat altijd op apegapen ligt, snap ik niet.

De HBS-tijd van Joop ter Heul verscheen in 1919. Het gaat over een vrolijk tienermeisje dat opgroeit in een upper class-milieu, samen met haar nuffige zus en een meute vriendinnen, en is geschreven in de vorm van brieven en dagboekaantekeningen. In de opvolgende drie delen zien we Joop volwassen worden volgens de wetten van het klassieke meisjesboek: ze doet eindexamen, raakt ongeveer drie minuten later verloofd, maakt de lezer deelgenoot van de ins en outs van het huwelijksleven, en in het laatste deel is ze een keurige moeder geworden.

Wat Joop ter Heul bijzonder maakt is de licht ironische schrijfstijl – zeer uitzonderlijk voor meisjesliteratuur uit die tijd - die maakt dat het boek na bijna honderd jaar nog steeds leesbaar is. Maar voor mij zijn het juist de politiek zwaar incorrecte anachronismen die het herlezen van Joop tot een genot maken. Zus Julie die haar verloofde ‘mannetje’ noemt, confrontaties met dienstmeid Hillegonda (‘Maak mijn wat wijs,’), en Joops interactie met haar vaderlijke echtgenoot Leo (’s Avonds [...] heeft Leo me op zijn knie gezet en gezegd: “Zullen we nog even over vanmiddag praten, vrouwtje?”). De obstakels die Joop op haar weg vindt zijn voornamelijk lachwekkend in hun futiliteit, en de beschrijvingen van jolige HBS-grappen zijn in onze tijd - waarin scholen metaaldectoren hebben en dertienjarigen zich bezighouden met bangalijsten – even exotisch als feminisme in 1919.

Cissy van Marxveldt creëerde met Joop ter Heul haar meest onvergetelijke en geliefde heldin. Haar beroemdste fan was ongetwijfeld Anne Frank: de beroemde ‘Kitty’ tot wie ze haar dagboek richtte was gebaseerd op een personage uit Joop ter Heul. Joop is in de verste verte geen feministisch rolmodel; ze vertegenwoordigt hooguit het ideaalbeeld van een jongensachtig, ietwat rebels roaring twenties-meisje dat uiteindelijk toch getemd wordt door het onvermijdelijke huwelijk. En voor ongetrouwde twintigers levert dat hilarische lectuur op.

Mail

Sanne Rispens

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen