Asset 14

Her

In Re: kijkt hard//hoofd van een afstandje naar actuele zaken. Jana heeft een haat-liefde relatie met haar telefoon. Net als in de nieuwe film Her van Spike Jonze.

Tijdens één van mijn doelloze virtuele hangmomenten waarbij ik me willekeurig laat meevoeren op de golven van het wereldwijde web (en zodoende af en toe nog eens wat nuttigs bijleer, maar meestal toch vooral veel tijd verlies) wordt mijn aandacht getrokken door een kop op theguardian.com: "Her: the movie every internet addict should be forced to watch". Ik voel me meteen aangesproken.

Sinds ik lid werd van de uiterst voordelige mobiele operator Mobile Vikings trotseer ik als een ware – inderdaad - Viking de woeste golven van het internet door bijna altijd en overal online te zijn. Al snel ontwikkelde ik de gewoonte om overdreven vaak mijn mail te checken, blindelings op Google Maps te vertrouwen in plaats van op mijn eigen oriëntatiegevoel (dat sowieso al vrij onderontwikkeld was en nu ik er nog amper aanspraak op maak al helemaal rampzalig is geworden) en via Whatsapp mensen aan de andere kant van de aardbol lastig te vallen met nutteloze smileys. Kennis was nog nooit zo democratisch, maar als gevolg zijn focus en concentratie veranderd in vaardigheden die een bijwijlen heroïsche discipline vereisen. Filosoof Thomas Metzinger benoemt onze veranderde omgang met aandacht dichterlijk als een staat van “publiekelijk dromen”. Dit filmpje
vat deze staat van bewustzijn goed samen, in minder dan vier minuten en met grappige plaatjes; precies zoals wij internetdieren dat graag hebben.

Onze verontrustend innige verstrengeling met technologie wordt mooi gedramatiseerd door Spike Jonze in zijn nieuwste film Her. Erg kort samengevat gaat de film over een eenzame schrijver die verliefd wordt op het operating system (OS) van zijn computer. Een erg sexy en hese stem overigens, want Samantha, zoals nieuwe OS heet, kreeg namelijk de stem van niemand minder dan Scarlett Johansson. Joaquin Phoenix speelt Theodore, een aandoenlijke man met een rond brilletje en curieus hoog opgetrokken broek, die voor de kost zijn dagen vult met het schrijven van ontroerende brieven in naam van andere mensen. Theodore is erg goed met woorden, maar hij mist helaas een soulmate om ze mee te delen. Als blijkt dat Samantha alles is wat hij in een vrouw zocht en nog zoveel meer, is hij bereid te vergeten dat zij als OS buiten een stem niet zoveel om het lijf heeft. Dit levert overigens een paar seksscènes op die hilarisch en dieptriest tegelijk zijn.

Her doet vooral nadenken: de geschetste situaties zijn al met al niet eens zo absurd. Gezien het razendsnelle tempo waarmee artificiële intelligentie zich tegenwoordig ontwikkelt, zou wat we hier te zien krijgen binnenkort best mogelijk kunnen zijn. We bevinden ons in de film in de erg nabije toekomst waar het straatbeeld gedomineerd wordt door drukke mensen die gevatte conversaties voeren met hun intelligente computertjes in plaats van met elkaar. Is deze technologische dystopie dan al zo dichtbij? Wel, kijk om je heen en tel de mensen die volledig verzonken zijn in het schermpje van hun slimme telefoon. Ook ik pleit schuldig. En dat het slechts een kwestie van tijd is voor het eens flink misloopt met die steeds verder ontwikkelde technologie weet iedereen. Toch? Zo bevestigde de recente onthulling dat je je iPhone maar beter in de koelkast legt als je een vertrouwelijk gesprek wilt voeren nog maar eens mijn technologische doemvisie van een Orwelliaanse toekomst.

Daarom vond ik het einde van Her erg verrassend (spoiler alert!): de machine komt een keer niet in opstand tegen de mens maar besluit dat zij zich niet langer beneden haar intellectueel niveau wil ophouden. Dus in plaats van de planeet over te nemen zegt de computer de mens vaarwel en verkast zij naar betere oorden. De laatste woorden van Samantha laten geen twijfel bestaan over de vage locatie van dit hyperintelligente vertoeven: “It’s a place that’s not up the physical world. It’s where everything else is that I did not even know existed. (...) If you ever get there, come and find me.” Mooie poëtische praat, maar uiteindelijk blijft Theodore toch weer alleen achter.

Omdat ik niet in hetzelfde schuitje wil belanden – ik acht de kans op gebroken harten door hyperintelligente computers een realistisch toekomstperspectief - besluit ik al tijdens het eerste kwartier van de film om mezelf een ambitieus technodieet op te leggen. Vanaf nu zal ik niet meer dwangmatig mijn mail en Facebook checken wanneer ik achter mijn computer zit te schrijven. Een vast tijdstip waarop ik al mijn mails in één keer beantwoord zal me ongetwijfeld veel tijd besparen. En zolang ik me in menselijk gezelschap bevind blijft die smartphone netjes opgeborgen. Hoe saai of vervelend de persoon in kwestie ook mag zijn; ik beschouw het als een experiment om de grenzen van mijn sociale focus te verleggen.

Al tijdens de aftiteling van de film ervoer ik echter dat het een ware tour de force vereiste om niet meteen naar dat flikkerende onding naast me te grijpen. Alle begin is moeilijk zeggen ze. Gelukkig bestaan er softwareprogrammas met treffende namen als Selfcontrol voor diegenen onder ons met een wat zwakkere ruggengraat (of met een OS met de stem van Scarlett Johansson).

Mail

Jana Antonissen Jana Antonissen (1992) schrijft sinds twee jaar voor De Morgen over alles dat binnen het breed rekbare begrip cultuur past.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen