Asset 14

Nina Jurna in Zomergasten

Nina Jurna in Zomergasten

In de derde aflevering van Zomergasten hield Latijns-Amerikacorrespondent Nina Jurna een pleidooi voor vergeten geschiedenissen. Hoewel niet alle fragmenten evenzeer bijdroegen aan dit doel, sloeg haar enthousiasme over en werd het een mooie thema-avond over een continent dat meer aandacht verdient, zag Ruby Sanders.

Tegen het einde van de derde Zomergasten ziet presentator Janine Abbring plotseling het licht, tijdens een fragment over de afgelopen carnavalsviering in Rio de Janeiro. Terwijl we kijken naar de winnende optocht, die de bloederige en verzwegen geschiedenissen van Brazilië verbeeldt, ziet Abbring plots de parallellen met het gesprek met Nina Jurna tot dat moment. Het ophelderen van het verleden, verzwegen geschiedenissen, een ode aan zwarte helden uit de historie van Latijns-Amerika: hier kwam alles samen. Het was meteen ook een inhaalslag: tijdens het gesprek had Abbring tot dan toe vooral instemmend geknikt, gehakkeld met haar Portugese uitspraak, verbaasd gereageerd dat we de oorspronkelijke bewoners van Latijns-Amerika geen ‘indianen’ meer noemen, en met veel ‘Oh’, ‘Nee!’ en ‘Dat meen je niet!’ het verhaal van Jurna’s zoektocht naar haar persoonlijke geschiedenis aangehoord.

Het persoonlijke verhaal is een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist

Het verhaal van Jurna’s zoektocht is inderdaad behoorlijk spectaculair: ze groeide op bij haar adoptieouders (‘hippies’ die voor de natuur naar het platteland waren getrokken waardoor Nina als enige meisje van kleur opgroeide in het Overijsselse Paasloo) en vond als twintiger haar biologische – Surinaamse, in Nederland wonende – moeder, trok meermaals naar Suriname om daar uiteindelijk elf jaar te wonen, genoot daar van een ‘bonusfamilie’, Louis Doedel bleek een oudoom, en was 25 jaar bezig ook haar biologische váder op te sporen, over wie uiteindelijk pas anderhalf jaar geleden uitsluitsel kwam: het bleek een christelijke Palestijn, die voor studie naar Nederland was gekomen en hier nog altijd woont. Volgend jaar reist Jurna met haar kinderen, haar nieuwe vader en zijn vrouw naar Ramallah en Jeruzalem waar opnieuw een bonusfamilie op haar schijnt te wachten.

Het persoonlijke verhaal markeert ook een omslagpunt in de avond: vóór dat moment was Jurna vooral de gedegen journalist, die met niet direct aan elkaar te linken fragmenten enkele pijlers uit het Latijns-Amerikaanse (overwegend Braziliaanse) heden en verleden wilde aanstippen. Tijdens het uitgebreide verslag over haar familiegeschiedenis blijkt pas echt de grondigheid, de hang naar volledigheid en naar kennis die Jurna kenmerkt. Maar ook blijkt hoe ze met persoonlijke verhalen een groter verhaal kan vertellen; hoe één persoon, één familielijn een hele geschiedenis in zich kan dragen. En hoe dat geldt voor zovele Latijns-Amerikanen.

De fragmenten die aan bod kwamen gingen veelal toch over de ‘grote namen’ en bekende verhalen van het continent

Hoe belangrijk het is om de vergeten verhalen te kennen en blijven vertellen, hoe belangrijk het is een andere kant van het bekende beeld te laten zien, de menselijke kant te tonen, voorbij het harde nieuws: Jurna’s streven is nobel, nodig ook in deze tijden. Maar haar selectie fragmenten sluit (vooral in de eerste helft) niet per se aan bij dat doel. De fragmenten gaan veelal toch over ‘grote namen’ en bekende verhalen uit het continent: Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez en bossanova-legende João Gilberto kent de gemiddelde Nederlander (zeker de gemiddelde Zomergasten-kijker) wel. En ook Fidel Castro, Bolsonaro en de crisis in Venezuela tonen niet direct een zoeklicht op ‘vergeten verhalen’. De sensatietelevisie van politie-invallen in favela’s: tekenend, maar weinig verrassend. García Márquez terug in zijn geboortestreek in Colombia: heerlijk innemend, maar niets nieuws onder de Latijns-Amerikaanse zon. Waar zijn de vele schrijvers van nú uit Latijns-Amerika? Waarom geen hedendaagse favela-funkartiest (waar Jurna wel over heeft geschreven) in plaats van de - hoe geweldig zijn muziek ook is - toch wat belegen Gilberto? Jurna blijkt boven alles een journalist in hart en nieren, die houdt van tot in de puntjes uitgezochte informatie. Een valkuil is misschien dat die hang naar compleetheid haar belet iets over te slaan.

De indrukwekkende fragmenten uit de Chileense documentaire Nostalgia de la Luz en uit de docuserie Black in Latin America, waarin de weinig vertelde geschiedenis van Haïti (het eerste onafhankelijke Latijns-Amerikaanse land, en het enige waar de witte kolonisator verslagen werd door de zwarte bevolking) aan bod komt, voegen echt iets toe aan het betoog van Jurna: dat elk verhaal een andere kant heeft, dat je landen met een andere blik kunt bekijken, dat er achter de bekende beelden van Latijns-Amerika duizenden ándere, hoopvolle, menselijke verhalen liggen.

‘Ga weg, treurigheid,’ zingt de dochter van João Gilberto in het allerlaatste fragment dat Jurna heeft uitgekozen. Of dat ook een wens is voor het Brazilië van nu, laat ze in het midden. Na een avond over het invullen van lege bladzijdes, en hoe dat in haar werk maar ook haar eigen leven een rode draad is geweest, fantaseert Jurna alvast over haar pensioen, een eiland in de Cariben, een caipirinha in de hand. Het is haar van harte gegund - maar eerst zijn er nog veel verhalen te vertellen.



Mail

Ruby Sanders is chef Tekst bij Hard//hoofd, freelance eindredacteur (tijdens kantoortijden) en omnivoor film, televisie, literatuur en eten (in de avonduren).

Bram Dirven

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen