Asset 14

'Musea, onderschat je bezoeker niet’

Beeldbrekers (I): 'Musea, onderschat je bezoeker niet’

In deze gloednieuwe serie interviewt Hard//hoofd beeldbrekers: mensen die het kunst- en cultuurveld openbreken en de spelregels veranderen. Aflevering één: in gesprek met projectmanager bij N8 Aron Eilander.

Hoe breek je de kunstwereld open voor een diverser publiek? Een organisatie die hier bij uitstek in slaagt is N8, de stichting achter de Museumnacht Amsterdam, die dit jaar haar 19e editie beleeft. De nacht begon ooit als afstudeerproject van vier CMV-studenten, in opdracht van een groep Amsterdamse musea en geïnspireerd door de Berlijnse Lange nacht der Museen, om jonge mensen het museum in te krijgen. Nu trekt Museumnacht ruim dertigduizend opvallend jonge en diverse bezoekers.

Op één avond dertigduizend jongeren het museum in krijgen, hoe slagen jullie daarin?
‘Toen Stichting N8 werd opgezet – een paar jaar na de eerste editie – werd besloten dat mensen er maximaal drie jaar mogen werken. Daardoor blijft niemand te lang zitten en is er altijd een fris team met nieuwe input. Nu ik zelf mijn derde jaar in ga, begrip ik waarom. Ik ben onlangs ook dertig geworden, weet ik nog wel precies wat er bij achttienjarigen speelt? Echt nieuwe ideeën komen met nieuwe medewerkers, anders loop je het risico succesnummers te gaan herhalen. Je moet blijven experimenteren en fouten kunnen maken.’

Wat schuilt er, behalve de jonge organisatie, nog meer achter het Museumnachtsucces?
‘De vrijheid die de musea ons geven om dit te organiseren is belangrijk. Zij zijn gewend te conserveren en de collectie te bewaken. Dan is het best eng om jongeren over de vloer te krijgen, ’s nachts, met drank. Toch laten ze zich door ons adviseren. Bovendien ligt alle communicatie bij ons, niet bij de musea, zodat de kleinere musea evenveel aandacht krijgen als de grote. Een klein museum als het Multatulihuis zou nooit opgewassen zijn tegen de pr van het Rijksmuseum. Door dat eerlijk te verdelen, kunnen de bezoekers ook echt alle vijftig musea ontdekken die hun stad rijk is.’
‘Daarnaast maakt de nacht nu eenmaal iets magisch in mensen los. Het is spannend, er mag een drankje bij.’

Musea toegankelijker maken, hoe doe je dat zonder plat te worden?
‘Toegankelijker betekent niet: ‘makkelijker’ of ‘leuker’. De inhoud hoeft niet laagdrempelig te zijn. Je moet de bezoekers niet onderschatten, ze willen niet alleen maar een feestje. Het gaat om nieuwe mensen binnen krijgen en boeien. Dat bereik je door een andere manier van exposeren en informatie aanbieden, niet door informatie te versimpelen.
‘Zoals ik zei, er mag een drankje mee. Maar het is absoluut niet de bedoeling om lukraak een dj en een cocktailbar onder de Nachtwacht te zetten.’
Beeldbrekers (I): 'Musea, onderschat je bezoeker niet’ 1
Het publiek tijdens Museumnacht Amsterdam is, vergeleken met regulier museumpubliek, niet alleen jong, maar ook veel diverser.
‘Wij vragen ons altijd af hoe we een festival voor álle Amsterdammers kunnen zijn. Om dat te bereiken zoeken we samenwerkingen met instellingen in de stad, bijvoorbeeld met de Fatih-moskee op de Rozengracht. Ook werken we samen met culturele instellingen buiten het centrum, aan de randen van de stad. Door ons te richten op de stadsdelen waar we in het verleden relatief minder kaarten verkochten, hopen wij dat de Museumnachtbezoeker uiteindelijk steeds representatiever wordt voor de jonge Amsterdammer. En ‘jong’ is relatief: 60-plussers zijn ook van harte welkom. Het gaat om een open houding. Dat geldt voor alle mensen.’
‘Om een diverser publiek aan te spreken is het belangrijk om te kijken naar de verhalen áchter de kunst. Hoe is al die kunst eigenlijk in het museum terechtgekomen? Wat schuilt er achter het succesverhaal van de gouden eeuw? Musea moeten nieuwe verhalen durven vertellen. Ik heb gemerkt dat het vaak belangrijker is om de ogen van de musea te openen dan die van de bezoekers. De heersende opvatting is vaak: jongeren komen niet omdat ze geen interesse hebben. Terwijl het een gedeelde verantwoordelijkheid is. Ze willen wél, je moet ze alleen op de juiste manier aanspreken.’

Hoe krijg je de musea zo ver?
‘Het is soms zoeken, maar we stimuleren musea om jongeren, met verschillende achtergronden, een podium te bieden. Er wordt zo veel gesproken over ‘inclusiviteit’, maar niet altijd genoeg gedaan. De musea zijn zelf verantwoordelijk voor hun programmering voor de Museumnacht, maar wij houden het hele jaar contact en adviseren ze daarbij. Ook door vragen te stellen als: ‘hoe wit is jullie programma eigenlijk? Kan het ook anders?’

En jullie eigen inclusiviteitsbeleid?
‘In al onze projecten streven we ernaar samen te werken met jongeren uit de stad. Of dit nu gaat om merchandise, onze campagne of speciale rondleidingen in gebaren; we gaan op zoek naar jonge spannende samenwerkingspartners. Binnen ons team is Kimberly Willems gespecialiseerd in het opzoeken en initiëren van dergelijke samenwerkingen.’

Zie je buiten Museumnacht Amsterdam om ook al veranderingen?
‘Steeds meer musea proberen wel. Denk aan de Blikopeners van het Stedelijk Museum, de jongerentak Exposed van Filmmuseum Eye, en andere initiatieven waar jonge mensen aan het roer staan. Ook onze contactpersonen bij alle musea zijn steeds vaker jonge mensen. Zo wordt het meer voor én door jongeren.’
‘Verder worden er kleine stappen gezet: de zaalteksten bijvoorbeeld, zijn langzaam aan het veranderen. De gouden eeuw wordt minder verheerlijkt; er wordt meer rekening gehouden met diversiteit. Dat is nieuw. Ik hoop dat Stichting N8 hier de afgelopen negentien jaar een rol in heeft gespeeld. In ieder geval zetten we ons hier constant voor in.’

Een kleine rondgang door het programma: een joodse journalist, de geschiedenis van Suriname, islam en ecologie, een LHBTQI+-quiz. Is het hele programma zo geëngageerd?
‘Dat zijn natuurlijk maar enkele voorbeelden uit totaal ruim driehonderd programmaonderdelen. Er is ook entertainment, maar er zijn zeker inhoudelijke programma’s met ruimte voor verbinding. We proberen thema’s die nu spelen bespreekbaar te maken. Die relevantie moet je als museum nastreven. Het is bedoeld om mensen te inspireren, te raken. Een twee uur durende lezing is dan minder geschikt, maar een prikkelende performance van 20 minuten bijvoorbeeld wel.’
‘En er zijn natuurlijk musea die sowieso maatschappelijke thema’s behandelen: de Hollandsche Schouwburg, het Holocaustmuseum, het Anne Frankhuis, het Verzetsmuseum. Zelfs het Uitvaartmuseum doet mee! Dus ook een onderwerp als de dood heeft in deze ‘luchtige’ setting een plaats. Juist over zulke thema’s moeten we het hebben.’

Waar verheug je je dit jaar nog meer op?
‘In Museum Willet-Holthuysen is een programma samengesteld met WOW Amsterdam. Meer dan honderd jaar geleden werd dit pand als kunsthuis aan de gemeente geschonken. Om een nieuwe blik op het huis en de geschiedenis te werpen, hebben we een samenwerking met het collectief WOW geïnitieerd. Hun artists in residence doen in het pand allerlei interventies. Dat is Museumnacht: met bestaand erfgoed en jonge kunstenaars, zowel het werk van de jonge maker en als het erfgoed in een nieuw licht zetten.’
‘Ook in het Pianola Museum, een heel klein museum over pianola’s, vindt een kruisbestuiving plaats. De ruimte is heel statig en negentiende-eeuws, en tijdens Museumnacht verzorgt House of Hopelezz, een dragqueen-collectief, hier performances. Tot slot is richting de NDSM-werf een speciaal pontje ingezet met een nachtvullend programma: Pontcast. Dat past binnen ons streven om de hele stad te verbinden, en bezoekers het alledaagse van de stad op een andere manier te laten beleven.’
‘Dat wil niet zeggen dat er niets te doen is in het Rijksmuseum en het Stedelijk. Maar juist de onontdekte pareltjes maken de Museumnacht Amsterdam zo bijzonder.’

Museumnacht Amsterdam 2018 vindt dit jaar plaats op zaterdag 3 november. Bekijk hier de campagnevideo.

 

Fotografie: Elza Jo van Reenen

Mail

Ruby Sanders is chef Tekst bij Hard//hoofd, freelance eindredacteur (tijdens kantoortijden) en omnivoor film, televisie, literatuur en eten (in de avonduren).

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen