Hoe ongekunsteld expressief was de hard//hoofd-redactie in haar jonge jaren? Geïnspireerd door de tentoonstelling 'Klee en Cobra: Het begint als kind' zochten we onze eigen kindertekeningen op. Na jarenlang zorgvuldig te zijn bewaard door trotse ouders, hielden we ze kritisch tegen het licht. De associatie met Cobra was er direct, maar sommige tekeningen deden sterk denken aan andere periodes uit de kunstgeschiedenis. Kijk en vergelijk! Klik hier voor deel I.
Rutger, 3 jaar, Eend Bij Toeval (1988)
Paul Klee, Fire in the Evening (1929)
Rutgers eend is in feite net zo abstract als dit lineaire werk van Paul Klee (tot 29 april nog te zien in het Cobra Museum, met overwegend figuratief werk). Waar Klee rechte, gekleurde lijnen en vlakken gebruikt om iets grilligs als vuur te verbeelden, gebeurt er in Eend bij Toeval precies het tegenovergestelde: de ongecontroleerde verfstreken en kleuren komen toevallig samen in een vorm die wij herkennen als een eend. Maar wie weet wat er omging in het hoofd van de jonge kunstenaar?
Sanne, 4 jaar, Huis (1987)
Caspar David Friedrich, Abtei im Eichwald (1809-’10)
Friedrichs schilderij van een ingestorte abdij te midden van onheilspellende, kale bomen en een duistere lucht, verenigt volgens kunsthistoricus Albert Boime ‘alle Gotische clichés uit de late achttiende en negentiende eeuw’, als ‘een scène uit een horrorfilm’. Mijn eigen bijdrage voor deze rubriek, een huis van luciferhoutjes, lijkt dezelfde fascinatie met vergankelijkheid en verval uit te stralen.
Malu, 4 jaar, zonder titel (1988)
William Turner, The Burning of the Houses of Parliament (1824)
Interessant aan dit prachtige werk is dat het in niets doet denken aan een kindertekening. De vader van de maakster noemt het dan ook ‘art brut’, een door kunstenaar Jean Dubuffet gemunte term voor rauwe, primitieve en kinderlijke kunst (zie ook de bijdrage van Noor). Puur visueel zag ik een sterke connectie met William Turner, en dan vooral in de studie voor zijn werk The Burning of the Houses of Parliament. Turner, ‘the painter of light’, was gefascineerd door natuurlijke fenomenen: licht, lucht, water, vuur. De dramatische brand wordt teruggebracht tot een spel van elementen. Het spiegelende water, de rook en de vlammen vormen een fascinerende en verontrustende eenheid – dezelfde adjectieven waarmee ik Malu’s art brut zou omschrijven.
Jan, 4 jaar, zonder titel (1990)
Constant, Personnage de Nuit (1949)
Jan laat met deze expressieve, kleurige figuur zien waarom COBRA-kunstenaars de kinderlijke esthetiek omarmden: het levert gewoon prachtige beelden op. Constant toont in zijn Personnage de Nuit een door de nacht zwevende figuur in felle, harde kleuren als groen, oranje, rood en geel. Jan liet de achtergrond kaal, alle aandacht gaat naar het felgekleurde poppetje met zijn turquoise haren, knalrode gezicht en blauwe armen. Waar Constants ‘personnage’ vriendelijk lacht, staart de figuur van Jan ons kritisch en ietwat sarcastisch aan.
Noor, 5 jaar, Bert en Ernie (1987)
Jean Dubuffet, Les Passants (1982)
Dit late werk van Dubuffet is een lithografie met overwegend vrolijk kijkende figuurtjes, tegen een chaotische achtergrond van rode krassen en lijnen. Noors’ dubbelportret van haar helden Bert en Ernie heeft dezelfde vrolijke sfeer, met als verschil dat haar figuurtjes geen contouren hebben en lijken te zweven in de ruimte. Dubuffet verzamelde ‘outsider art’ of art brut van bijvoorbeeld kinderen of psychiatrische patiënten. Bert en Ernie had hij ongetwijfeld prachtig gevonden.
>
Zara, 7 jaar, Jimmij (1997)
Keith Haring, zonder titel, 1985
Keith Harings’ Andy Mouse-serie is een hommage aan zijn goede vriend en mentor Andy Warhol. De twee kunstenaars deelden een liefde voor Disney; door hem als Mickey Mouse te portretteren bewees Haring zijn vriend een grote eer. Jimmij is een al even liefdevol portret van Zara's broer, dat door de heldere lijnen en comic-achtige uitstraling direct doet denken aan de grafische Pop Art van de jaren tachtig.
Simone, 5 jaar, De Prins op het Bruine Paard (1994)
Sir Frank Dicksee, La Belle Dame Sans Merci (1901)
Prerafaëlitische kunstenaars als Frank Dicksee schilderden graag mythische vrouwenfiguren (zie ook John William Waterhouse). La Belle Dame Sans Merci is een gedicht van John Keats over een mysterieuze, elfachtige vrouw. Ze betovert een ridder met haar schoonheid en veroordeelt hem tot eeuwig ronddolen ‘on the cold hill-side’. Simone's buitengewoon vrolijke tekening van een zonbeschenen prins en prinses op een (poepend) paard doet enigszins denken aan dit romantische, zonnige schilderij, dat is geïnspireerd op Keats’ treurige ballade.