Mijn vader belt op, hij klinkt bezorgd. ‘Ik lees op de NOS-app dat studenten steeds vaker een burn-out krijgen en hun ouders dat niet durven te vertellen,’ zegt hij. ‘Ik wilde toch even checken of dat hier niet het geval is. Hoe gaat ‘ie?’
Ik vertel hem dat ik hard werk, alles goed wil doen en me zorgen maak om allerlei zaken waardoor ik soms niet kan slapen, maar dat ik niet het idee heb in een burn-out te zijn beland. ‘Ha,’ lacht mijn vader, ‘dat dacht ik al. Gewoon een kwestie van goed eten en op tijd naar bed. Dat is in feite de oplossing voor alles. Kijk, een burn-out krijg je als je…’
Mijn vader is lange tijd manager geweest, en auditor van risicovolle bouwprojecten. Hij houdt ervan mensen te vertellen hoe ze de dingen beter, handiger, veiliger en efficiënter kunnen aanpakken. Een gevleugelde familieanekdote is dat we eens in een pannenkoekenschip zaten te eten, en hij ontdekte dat zijn pannenkoek aan de onderkant hier en daar wat donkerbruin was uitgeslagen. Hij stak zijn vinger op alsof hij in een klas zat en zei de ober dat hij de manager wilde spreken. De manager kwam onwillig bij onze tafel staan en hoorde nog onwilliger de lezing aan die mijn vader afstak over het kundig bakken van pannenkoeken. De boel escaleerde, mijn vader kreeg een nieuwe pannenkoek die net zo donkerbruin was, en sindsdien vragen wij hem, als hij in een sikkeneurige bui is, of het misschien helpt als wij even de manager voor hem roepen.
Als we over burn-outs zijn uitgepraat en het over zijn huis (al sinds 1990 in aanbouw), zijn tuin (al sinds 1990 een soort oerwoud) en zijn financiën (‘kutbelasting’) hebben gehad, vertelt hij me dat hij het een en ander heeft meegekregen van de #metoo-campagne. Ook nu wil hij even checken hoe de vlag er voor mij bij hangt. ‘Ik ben wel eens in mijn kruis gegrepen,’ zeg ik, ‘en ik heb dat altijd gezien als iets wat nou eenmaal soms gebeurde. Ik besef met deze campagne weer hoe belangrijk en moeilijk het is om dit soort structuren van macht en gelatenheid te doorbreken.’
Ik hoor mijn vader zuchten. ‘Daarom heb ik jullie vroeger allemaal op judo gedaan,’ zegt hij. ‘Gewoon een kwestie van doordacht van je afslaan. Uitstralen dat jij de baas bent. Je hebt altijd een schaar bij je hè, zoals ik je geleerd heb vroeger?’
Aan het einde van het gesprek vraagt hij of wij in het voortgezet onderwijs ook gaan staken. ‘Ik weet het niet pap,’ zeg ik, ‘maar ik denk dat er genoeg dingen zijn die ervoor kunnen en moeten zorgen dat ook leraren op middelbare scholen hun werk beter en met meer energie kunnen doen.’
‘Och ja het onderwijs,’ zegt hij. ‘Ik had vroeger als docent op de hts veertien klassen. Veertien! Ik werkte me het schompes.’ Hij pauzeert even, in de twee stille seconden die verstrijken twijfel ik of hij me misschien een vraag zal stellen. ‘Ja, toen heb ik echt geleerd dat het gewoon een kwestie is van goed timemanagement. Ik had bijvoorbeeld – en da’s echt een tip – in de trein al die toetsjes al nagekeken!’
Iduna Paalman (1991) is Hard//hoofdcolumnist. Haar poëzie en korte verhalen verschenen o.a. in De Gids, Revisor, Het Liegend Konijn en NRC Handelsblad. Ook schrijft ze voor het toneel en werkt ze als docent. In 2016 won ze de Grote Lowlands Schrijfwedstrijd. Bij uitgeverij Querido werkt ze aan haar poëziedebuut. // iduna@hardhoofd.com
Tsjisse Talsma gaat het liefst met zijn schetsboek de wereld rond.
