Asset 14

Waarom zou je ooit Nederlands studeren?

Waarom zou je ooit Nederlands studeren?

Het besluit van de Vrije Universiteit om de bachelorstudie Nederlands niet langer aan te bieden heeft weinig wenkbrauwen doen opgaan. Ook Dennis Faase, oudgediende van de studie, was niet verbaasd. En dat is nou net het probleem, legt Faase uit.

De Vrije Universiteit in Amsterdam stopt met het aanbieden van de bachelor Nederlandse Literatuur en Samenleving. Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ingrid van Engelhoven (D66) zegt ‘niet verrast’ te zijn met deze beslissing: animo voor de studie was laag en Nederlands kon men in Amsterdam al studeren aan de UvA.

Als oud-student van deze binnenkort te verdwijnen opleiding ben ook ik niet verrast met het besluit van de VU, maar wel om heel andere redenen dan onze minister. Nu wordt er een Deltaplan Talen in het leven geroepen om erachter te komen waarom studenten van tegenwoordig er niet meer voor kiezen Nederlands te studeren. Mij lijkt het echter verstandiger de vraag om te draaien.

Waarom zou je, als slimme, ambitieuze scholier, wél kiezen voor een studie Nederlands?

Als je werken met formules toch stom vond, kon je altijd nog het bedrijfsleven in.

Stel, je zit in het derde jaar van je HAVO of VWO. Opeens moet je kiezen welk profiel je gaat volgen. Laten we ervan uitgaan dat je een ideale leerling bent en overal een voldoende, misschien zelfs ruim voldoende voor staat. Je bent slim, gemotiveerd en kan dus alle kanten op. Het enige probleem is: je twijfelt. Je vindt Nederlands een leuk vak, misschien wel hét leukste vak, maar je bent ook goed in wiskunde en scheikunde. Kies je dan voor het profiel Cultuur en Maatschappij, of toch voor iets met meer bètavakken erin?

Toen ik veertien jaar geleden met mijn klasgenoten voor deze beslissing stond, was het vrijwel ondenkbaar dat je voor de eerste optie koos. En ik heb niet het idee dat de zaken tegenwoordig erg anders liggen.

Deels zijn er praktische argument te geven waarom de twijfelende scholier een N-profiel zou moeten kiezen. Ten eerste: baangarantie. In mijn middelbareschooltijd (2002-2009) was er een nijpend tekort aan hoogopgeleide technici, en de overheid stimuleerde scholen om hun leerlingen op te leiden voor deze sector. (Als je werken met formules vervolgens toch stom vond, kon je altijd nog het bedrijfsleven in.)

Wie wilde er nou het domste pakket kiezen, alleen maar ‘voor de lol’?

De tweede reden om bij twijfel te kiezen voor een N-profiel, is dat dit toegang geeft tot vrijwel elke vervolgopleiding. Een verstandige keus dus. Je kan die lastige studiekeuze zo namelijk altijd nog uitstellen tot na je slagen.

Ten derde kies je wellicht voor een technisch profiel, omdat het je nou eenmaal ligt en je het leuk vindt.

Zo bekeken is het geen verrassing dat niemand Nederlands wil studeren. Met een talenprofiel kan je minder studies kiezen en ga je waarschijnlijk minder geld verdienen. Tot nu toe weinig redenen voor de twijfelende student om een talenpakket boven een technische te verkiezen. Zelfs als je liefde voor Nederlands zo sterk is, dat je je niet zo makkelijk laat afschrikken, dan nog zijn er minder ‘objectieve’ zaken om rekening mee te houden.

Ik herinner me dat alle ‘slimme’ leerlingen een N-profiel kozen. Dat was nou eenmaal de consensus: als je slim was, deed je N&T. Tenzij je geneeskunde wilde studeren, dan deed je N&G. En als je dat niet aankon, was er E&M, want daar zat nog wiskunde A in en daarmee kon je misschien bij een bedrijf aan de slag. Helemaal onder aan deze hiërarchie stond C&M. Het ‘pretpakket’. Wie wilde er nou het domste pakket kiezen, alleen maar ‘voor de lol’?

Het feit dat jongeren niet meer voor een studie Nederlands kiezen heeft niet zomaar te maken met een afnemende interesse in de taal.

Met die gedachtegang wordt ook de derde reden – ‘je moet kiezen voor wat je leuk vindt’ – behoorlijk lastig gemaakt. Hoe vrij ben je werkelijk om een interesse te ontwikkelen, als niemand je kan uitleggen waarom je interesse daadwerkelijk waardevol is? Zaken als motivatie, inspiratie, interesses, identiteit en studiekeuze zijn lang niet helemaal aangeboren, maar worden vormgegeven in een sociale omgeving. In het bijzonder jonge mensen zijn zeer gevoelig voor de signalen om zich heen, de wegaanduidingen die de omgeving hun geeft om hen te begeleiden op hun levensweg. En laat het nou net zo zijn dat deze sociale omgeving het kiezen voor een talige studie ontmoedigt.

Wij bepalen als samenleving wat waardevol is, en volgende generaties nemen die waarden over. Het feit dat jongeren niet meer voor een studie Nederlands kiezen heeft niet zomaar te maken met een afnemende interesse in de taal. Het komt doordat de samenleving – politici, scholen, leraren, ouders, nieuwslezers, vloggers – ze geen andere handvatten biedt om hun interesses te ontwikkelen dan ‘baangarantie’ en ‘keuzevrijheid’. Combineer dat met een dedain voor elke vorm van kennis die niet ‘hard’ is, en daardoor voor ‘minder slimme mensen’, en het huidige tekort aan taal- en geesteswetenschapsstudenten is makkelijk verklaard.

Waarom zou je, als slimme, ambitieuze scholier, wél kiezen voor de studie Nederlands?

Deze vraag was natuurlijk sarcastisch gesteld, maar het blijft denk ik de juiste. Wat is het antwoord van minister Van Engelshoven hierop?

‘Je kunt er ook vertaler of redacteur bij een uitgeverij mee worden.’

Hoe moet een scholier ooit kiezen voor een talig profiel, laat staan opleiding, als zelfs onze minister van Onderwijs niet verder komt dan dit? In navolging van het besluit van de VU zijn er genoeg academici, docenten, schrijvers en columnisten geweest, die hebben laten zien waarom een studie Nederlands wel degelijk belangrijk is. Nu is het tijd dat politici dat ook eens proberen. Misschien dat er dan weer jonge mensen Nederlands durven te studeren.

Beeld: Chris Devers via Flickr.

Mail

Dennis Faase (1990) is een geweldige auteur, die je zeker in de gaten moet houden.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen