Ko van 't Hek bekijkt elke maand een kunstwerk. Deze keer ging hij naar het Stedelijk Museum voor een werk van de radicale kunstenaar Tino Sehgal. Hij voelde zich oncomfortabel.
Het is woensdagmiddag en ik sta moederziel alleen in een zaal van het Stedelijk. Dat wil zeggen, ik ben niet helemaal alleen: er ligt een meisje op de grond en de suppoost kijkt de andere kant op. In de zaal naast mij verdringen toeristen en bejaarden zich voor de Van Goghs, maar ik ben alleen. Alleen met dit kunstwerk van Tino Sehgal: een ‘situatie’, een ontmoeting tussen mij en een fascinerend en ongemakkelijk kunstwerk.
De Duits/Engelse kunstenaar is in 2015 elke maand met een ander werk te zien in het Stedelijk Museum. Januari is de maand van Instead of allowing some thing to rise up to your face dancing bruce and dan and other things. Een vrij lange titel voor een meisje op de grond in een verder lege zaal.
Wat ik zie, en alleen ik, is dat meisje dat over de vloer rolt en kronkelt. Een soort slecht gaan op ghb, maar dan in een superslow motion en met een perfecte beheersing. Ik zoek een plekje tegen de muur waar ik met één schouderblad tegenaan ga staan. Ik sta op alleen mijn linkerbeen, mijn rechterbeen is zo gebogen dat alleen het puntje van mijn schoen de grond raakt. Schuin achter mij zit een suppoost. Hij kijkt de andere, drukke zaal in.
Deze week, tijdens een Auschwitz-herdenking muntte een overlever een elfde gebod. Hij citeerde een Joodse holocaustprofessor. Wees nooit een omstander, zei hij. Ik denk aan hem; ik ben een omstander. Ik word gedwongen te kijken naar een meisje dat over de grond rolt. Maar als ik langer kijk, wordt het gekronkel een dans. De bewegingen veranderen niet, maar door de opeenvolging ontstaat een geheel. Een sequentie van wentelingen. De controle werkt hypnotiserend.
Ik weet niet hoe lang ik al sta te kijken, als ik voel dat er meer mensen in de zaal staan. Ze weten zich, net als ik, geen houding te geven. Hoe kijk je naar een meisje dat over de grond rolt? En hoe lang? De mensen die samen zijn kijken naar elkaar. De mensen die alleen zijn, zoeken toevlucht in een camera of iPhone. En hoe loop je er langs naar de volgende zaal?
Het meisje is echt, maar voelt niet echt. Ze maakt geen contact, ze bestaat los van mij. Het maakt niet uit of ik er ben en dat is misschien wel het meest bevreemdend. Instead of… is mooi, maar tegelijkertijd kun je het niet aanzien. Ik was denk ik zelden zo tevreden in mijn eigen ongemak als op dit moment. Het durven blijven kijken naar Instead of… voelde als een soort overwinning. Dan komt het ingewikkeldste: weer doorlopen. Adem inhouden en langs de muur naar buiten, naar de volgende zaal. Waar ik mijn longen leegstoot, ik ben geen omstander meer.
In februari zijn Tino Sehgal’s werken This is good (2001) en This is new (2003) te zien in het Stedelijk Museum.
Ko van ’t Hek (1985) weet niet zo veel van kunst, maar is er wel verslaafd aan. Samen met Yuki Kho geeft hij elke maand vijf kunsttips in je inbox: Kunst Kijken met Ko & Kho. Hij studeerde filosofie en is mede-oprichter van tekstbureau Hotel Content. Daarnaast is hij een leuke jongen ook om te zien.@KOKOKO3000