Londen en Parijs stonden in brand, in Amsterdam houden we het vooral gezellig. Is dat iets om trots op te zijn?" /> Londen en Parijs stonden in brand, in Amsterdam houden we het vooral gezellig. Is dat iets om trots op te zijn?" />
Asset 14

Amsterdam

De gevolgen van de financiële crisis worden overal in de wereld gevoeld. Overheden worden gedwongen om te bezuinigen en het onderwijs is hierbij telkens het doelwit. Hardhoofd stuurde vier redacteuren naar vier steden voor een verslag van de bezuinigingen en de protesten hiertegen: Londen, Parijs, New York en Amsterdam. Na Londen nu Amsterdam, waar men het vooral gezellig en genuanceerd hield. Is dit een positief gegeven, of moet het protest verharden om echt gehoord te worden?

Even leek er vorige week op de Dam een einde te komen aan alle studentikoze gezelligheid. Tijdens de opkomst van Anne-Wil Lucas (VVD) gooide iemand uit de voorste rij iets naar haar hoofd, maar miste net. De gastheer pareerde dit snel door het joelende publiek er aan te herinneren dat het bijzonder dapper van haar was om überhaupt aanwezig te zijn. Eén van de Kamerleden van de oppositie rook zijn kans en zette Voltaire in; verontwaardigd riep hij dat hij het ook niet met haar eens was, maar als er nog iets naar haar gegooid werd, hij direct van het podium zou verdwijnen. Het incident was typerend voor de beschaafde sfeer tijdens het protest tegen de bezuinigingen op hoger onderwijs.

Qua opkomst lijkt het nog wat te worden met de protestgolf in Nederland. Waar een paar maanden geleden niemand reageerde op een smsje over een demonstratie, was het nu een feest der herkenning. Op Facebook hadden zich zelfs 6,057 mensen aangemeld.

Maar in tegenstelling tot onze Europese buurlanden werden er bij ons geen gebouwen bezet en geen hoofdkantoren bestormd. De demonstratie verliep vlekkeloos. Geen arrestaties, geen vernielingen, geen rellen. Hooguit wat chagrijnige trambestuurders, en een vuurpijl of twee. De vraag is: moeten we nu trots zijn op deze keurige houding? Overal wordt schande gesproken over de Britse hooligans die onder het mom van demonstreren ME-busjes kapotrellen, maar er wordt tenminste over gesproken. Het was vrij sneu voor Camilla en Charles dat ze zo geschrokken waren, maar het was een mediagenieke actie. In Nederland komt het studentenprotest pas net op gang en wordt het vooral netjes en gezellig gehouden.

Zo werden tijdens de demonstratie sprekers aan elkaar gepraat door een gesjeesde corpsbal en aangevuld met muzikale begeleiding, bestaande uit een après-ski remix van Ramses Shaffy waarop we met z’n allen mee mochten hossen. De demonstranten werden verder getrakteerd op een nieuwe carnavalskraker van de demo-formatie ‘Goeiemiddag’, ook wel bekend van het anti-Wilders-nummer ‘Waar is toch die shoarmatent?’. Onder begeleiding van een cheesy meezinger werden er vooral clichés bevestigd en goedkope argumenten ad hominem over de Dam geslingerd.

De Britten ontketenen een revolutie, de Fransen leggen Parijs plat, wij hebben de muzikale intermezzo’s van DJ Jordy. Waarom die poging tot een genuanceerde discussie op een demonstratie? Waarom dat ludieke sausje? Een demonstratie is toch een bijeenkomst van een groep boze burgers die hun ongenoegen uiten? Of moet het vooral leuk blijven?

Officieel spreekt het kabinet-Rutte liever niet over een bezuiniging; het gaat slechts om een herstructurering van het onderwijs en een langstudeerboete. Kortom, een efficiëntiemaatregel om te zorgen dat het geld niet meer naar de langstudeerder, maar naar de kwaliteit van het onderwijs gaat. Maar kost de langstudeerder de maatschappij wel zoveel? De begrotingsplannen zullen meer opbrengen dan dat er zal worden geïnvesteerd. Een van de grote bezwaren is dan ook dat door het toekomstige geldgebrek van de universiteiten vooral het primaire leerproces de boete zal betalen.

De studenten die getroffen worden door deze maatregel zijn bovendien niet alleen de studenten die hun colleges skippen vanwege hun kater en na zes jaar hun propedeuse nog niet gehaald hebben. Dit zijn juist ook de studenten met grote ambities, die een tweede studie of een masteropleiding willen volgen, een bestuursjaar hebben gedaan of een gedeelte van hun studie in het buitenland hebben gevolgd. Studenten die hun carrière op willen bouwen, ondanks een handicap of allerlei onvoorziene omstandigheden. De regering spreekt over het stimuleren van een kenniseconomie, maar bezuinigt de gemotiveerde, interdisciplinaire en internationaal georiënteerde studenten weg. Aangezien het kabinet zelf ook uit langstudeerders bestaat zou gesteld kunnen worden dat deze 'nietsnutten' lang niet allemaal geheel onverdienstelijk zijn.

De woede van studenten werd vooral aangewakkerd door het feit dat wanneer deze maatregel ingevoerd wordt, hij vanaf 2011-2012 zou gelden voor alle zittende studenten. Voor de huidige studenten worden de regels tijdens de wedstrijd veranderd. Volgens Roelof de Wijkerslooth, voorzitter van het college van bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen, zou deze invoering zelfs in strijd zijn met het rechtszekerheidsbeginsel, maar het ministerie van OC&W is niet onder de indruk.

Het debat rond het hoger onderwijs lijkt hoe dan ook vooral gedomineerd te worden door een stereotype beeld van studenten. Men praat over langstudeerders, die al jarenlang op kosten van de staat in de toko hangen, en te beroerd zijn om zelf iets bij te dragen aan de maatschappij. Politici die over langstudeerders spreken lijken eerder te refereren aan Jiskefet's Van Binsbergen, Kerstens en Kamphuijs dan aan de gemiddelde student die op een universiteit rondloopt. Gek genoeg houden de protesterende studenten dit beeld zelf vrolijk in stand met weinig inhoudelijke argumenten en veel teksten over zuipen en neuken.

Het student-zijn was namelijk de enige bindende factor tussen de demonstranten. Deze stereotypering van henzelf zorgt ervoor dat het maatschappelijk draagvlak voor dit protest verkleint. De professoren nemen genoegen met de opiniepagina’s, en de middenklasse, voor wiens recht op onderwijs gestreden wordt, vindt dat die luie kakkers maar een bijbaan moeten zoeken als ze zo nodig twee studies moeten doen.

Eigenlijk is er voor een demonstratie alleen een probleem met de gevestigde orde nodig, maar dit gebrek aan een gedeelde politieke identiteit maakte het protest in de praktijk erg ongemakkelijk. De aanwezige studenten voelden zich te gegeneerd om openlijk hun boosheid te tonen en te genuanceerd om mee te schreeuwen met leuzen. Er werd nog een halfhartige poging gedaan om “Het Is Stom!”, of het simpele “Oprutte!” in te zetten, waar uiteindelijk een stuk of twintig studenten zelfbewust aan meededen.

Het Nederlandse studentenprotest verkeert kortom in een identiteitscrisis. De groep die juist demonstreert tegen het soort onderwijs dat alleen toegankelijk is voor de rijken, wordt weggezet als lui en elitair. De VVD en het CDA, die historisch gezien altijd belang hebben gehecht aan goed onderwijs en hier in de verkiezingscampagnes nog op gehamerd hebben, staan nu aan de andere kant van het debat. De inhoudelijke argumenten tegen de plannen van het kabinet liggen voor het oprapen, maar zijn vaak te complex voor een punchline. Bovendien lijkt een bepaald soort schaamte de studenten in de weg te zitten. Welke toon moet het protest aanslaan? Wie is de vijand?

Misschien moeten we het Nederlandse studentenprotest nog even de tijd geven om oprecht boos te worden en zijn eigen stem te vinden. Het idee van een 'ludieke actie' lijkt in elk geval definitief over de datum. Het praktisch nut van de demonstratie mag ter discussie staan, symbolische protestacties zijn hun abstracte dode broertje. Als er überhaupt aandacht aan wordt gegeven is dit eerder een kwestie van beleefdheid dan van werkelijke geestdrift.

Misschien zullen de demonstranten er een minder gezellige dag van maken als er daadwerkelijk 2.500 hoogleraren en 4.000 docenten worden wegbezuinigd. Er zal tussen de beleefde liedjes en grapjes en de vuurbommen van Athene in, een vorm van demonstreren gevonden moeten worden waar wel naar geluisterd wordt. Want één ding is zeker: op dit moment is minister Van Bijsterveld niet onder indruk en worden de plannen praktisch ongewijzigd doorgevoerd.

Volgende week: Parijs

Mail

Meredith Greer

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen