Asset 14

Een koeienmaag om in te verdwalen

Marian Cousijn ontdekt fascinerende verbanden tussen de tentoonstelling en het atelier (waar ze een beetje verliefd op wordt) van Lotte Nijhof.

Onlangs vond de tentoonstelling Without Support Shells van Lotte Nijhof plaats in de nieuwe kunstruimte Diderot13d, verstopt in een woonwijk diep in Amsterdam Nieuw-West. Lotte studeerde af aan de Rietveld Academie en runt sinds twee jaar haar eigen mallenmakerij, iets wat ze combineert met het maken van eigen werk.

Foto: Lotte Nijhof

Ondanks het algemene verbod op het woord ‘mooi’ aan de Rietveld, was Lottes werk ook in die periode al supermooi: ze maakte verfijnde balpentekeningen van huidachtige structuren vol lijntjes, nerven, plooien en onregelmatigheden zoals littekens en botjes, die van onder het oppervlak tegen de huid drukken. Later onderzocht ze hetzelfde thema door verschillende objecten met een laagje minutieus bewerkte bijenwas te bekleden, en ze zo een nieuwe huid te geven.

Lottes werk doet denken aan ontzettend scherpe foto's die zo ver zijn ingezoomd dat je alle poriën, rimpeltjes, bultjes en andere viezige details ziet die je normaal liever niet wilt zien. Maar doordat deze details zo mooi en geraffineerd worden weergegeven, ontstaat er juist een interessante spanning tussen aantrekken en afstoten, tussen gruwelen en je vergapen aan schoonheid.

Without Support Shells

De fascinatie met huidweefsels en organische structuren is in de tentoonstelling duidelijk zichtbaar. Op de vloer van de expositieruimte ligt een plat ding dat eruitziet als een nat stuk textiel. Van dichtbij bekeken ontdek je in de plooien allerlei verschillende soorten structuren, zoals een deel dat op een hoogpolig tapijt lijkt en uitstulpingen die aan een honingraat doen denken.

Het fascinerende object blijkt een afgietsel te zijn van een koeienmaag. Het maken ervan was nogal een vies werk; de maag stonk vreselijk en de half verteerde etensresten moesten er nog worden uitgehaald. Maar het resultaat is prachtig: de binnenkant van het orgaan is intrigerend, als een landschap waarin je blik kan verdwalen.

Foto: Lotte Nijhof

Op een grote tafel ligt het werk opgebaard waar de tentoonstelling naar is vernoemd: Without Support Shells. Het is een afdruk van Lottes eigen lichaam in melkachtig wit, half doorschijnend materiaal. Normaal gesproken gebruik je steunkappen wanneer je ergens een mal van maakt, zodat het flexibele materiaal tijdens het proces zijn volume behoudt. Die kappen zijn bij het maken van dit werk weggelaten, zodat de vormen slap in elkaar zijn gezakt en het lichaam een gesmolten uiterlijk heeft gekregen. Van dichtbij zie je alle lijntjes en plooitjes in het huidoppervlak. Vooral de afgietsels van de voeten zijn prachtig, maar ook het gezicht is goed gelukt. Door de restjes mascara en minuscule haartjes die in het proces zijn meegekomen raak je er sterk van bewust dat het een afdruk is van een echt lichaam. Het is mooi maar tegelijkertijd een beetje creepy; een soort stoffelijk overschot dat doet denken aan de eeuwenoude traditie van de dodenmaskers die worden gecreëerd door een afdruk te maken van het gezicht van de overledene.

Foto: Lotte Nijhof

Dan hangt er nog een tot op de draad versleten hemd vol vlekken, gaatjes en verkleuringen. Het is een readymade en was van Lottes vader, die het droeg tijdens zijn werk als bronsgieter. Net als bij een huid zijn er allerlei sporen in te zien, waardoor de stof delicaat, fragiel en bijna doorschijnend is geworden.

Foto: Lotte Nijhof

De ervaring die Lotte opdeed in de bronsgieterij van haar ouders, haar eigen bedrijf – waar ze mallen maakt voor de sculpturen van andere kunstenaars – en haar autonome werk: het is allemaal op een vanzelfsprekende manier met elkaar verweven.

Waar andere jonge kunstenaars vaak worstelen met de balans tussen geld verdienen en autonoom werk maken, lijkt het er bij Lotte op dat ze door het maken van mallen voor andere kunstenaars haar eigen kunstpraktijk juist kan verrijken en verdiepen. Aan de werken bij Diderot13d is duidelijk de ervaring zichtbaar met het technische proces en de metamorfose van positief naar negatief en weer terug.

Het atelier

Het is dan ook heel interessant om rond te kijken in Lottes atelier en werkplaats, waar ze zowel de mallen als eigen werk maakt. Deze ruimte is net een rariteitenkabinet en precies het tegenovergestelde van de lege, geconcentreerde tentoonstellingsruimte. Zo staan overal vreemde voorwerpen uitgestald: kunstwerken, materiaalexperimenten en sculpturen in verschillende stadia. De ruimte is gevuld met stellingkasten vol gereedschap, zakken gips, bakjes was, kwasten in allerlei vormen en maten, siliconenspul in felle kleuren, een bronzen afgietsel van een hart, een grofgesneden houten Jezusbeeld, doorzichtige schapenhersenen van epoxy, een krantenfoto van een lichaam onder het puin van een ingestorte textielfabriek, een plaatje van de lijkwade van Jezus Christus, een mysterieuze exotische plant. In een glazen kastje liggen roze afgietsels van fossielen met glitters naast bronzen botjes en een anatomische pop en aan een andere kast hangt de tentakel van een octopus.

Foto: Marian Cousijn

In het atelier is ook de oorsprong van de tentoonstelling terug te vinden. In een hoek ontdek ik een hele stapel afgietselexperimenten voor het werk Without Support Shells. Aan de muur hangen foto’s van dodenmaskers en een gigantische fotocollage gebaseerd op het hemdje dat ook in de tentoonstelling zit; onder de tafel ligt als een luguber vloerkleedje een ander afgietsel van de koeienmaag.

Zoals wel vaker in kunstenaarsateliers lijkt alles precies te kloppen, ondanks de aanvankelijke indruk van totale chaos. Na een tijdje om je heen kijken ontdek je een structuur, zie je dat er onderzoek wordt gedaan, alleen niet op de rationele manier die je gewend bent. De krantenfoto’s aan de muur, de willekeurig ogende maar zorgvuldig gekozen ordening van afbeeldingen en objecten: er zit een intuïtieve samenhang in die niet precies valt beschrijven, maar die wel eindeloos fascineert.

Foto: Marian Cousijn

Lottes atelier is als een visueel achtergrondverhaal bij haar werk. Door om je heen te kijken ontdek je inspiratiebronnen, artistieke processen en verbanden, en leer je over het werk zonder dat de kunstenaar veel uit hoeft te leggen. Voor je ogen ontvouwt zich het onderzoek naar materialen en de fascinatie met de buitenkant en binnenkant van lichamen.

Precies naast het stapeltje afdrukken van Lottes gezicht ligt een afgietsel van een stel hersenen in hetzelfde materiaal. Het beeld dat dit oproept, is zo raar nog niet: in dit atelier is het net alsof je een kijkje neemt in het hoofd van de kunstenaar.

--

Marian Cousijn rondde onlangs de studie Museumconservator af. Ze is werkzaam bij Upstream Gallery en schrijft regelmatig over hedendaagse kunst voor o.a. De Correspondent.

Mail

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen