De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Ella Kuijpers is niet bang voor de dood. Enkele kunstenaars wel, en spanden een rechtszaak aan. Ze hadden hun tijd en geld beter kunnen besteden, vindt Ella.
Ik ben nooit echt bang geweest om dood te gaan, omdat ik mezelf heb wijsgemaakt dat ik daarna alle doden weer zal ontmoeten. Mijn opa’s die ik hier op aarde mis, bijvoorbeeld.
Overlevenden van een vliegtuigramp in de Andes schetsen hun bijna-doodervaringen in de documentaire Stranded, die ik laatst keek op NPO. Teruggetrokken worden uit de dood door de reddingsactie van een ander tíjdens het overlijden is ongewenst, zo blijkt uit de verhalen van de overlevenden. Doodgaan schijnt een fijne gebeurtenis te zijn en de beschrijvingen van deze ervaring maakten me nog minder bang om te sterven.
Een week na het zien van de documentaire zag ik op Over het IJ Festival een video-opname van een rechtszaak tegen de dood, waar ik me na het zien van Stranded des te meer over verbaasde. Advocaat van de dood Eugène Sutorius gaf daar zijn pleidooi tegenover de rechter en officier van justitie.
De rechtszaak tegen de dood, die op 14 juli plaatsvond in Amsterdamse Paleis van Justitie, werd aangespannen door theatermakers Eva Knibbe en Bart van de Woestijne. De dood zou volgens Knibbe en Van de Woestijne belagen en stalken. Hij is nodeloos gewelddadig en angstaanjagend. En dat is niet naar ‘de regels van de kunst’. Die regels luiden volgens aanklager André Coumans: (1) ‘rond een jaar of tachtig overlijden’ en (2) ‘een beetje snel en zonder al te veel pijn’.
Het doel van de theatermakers, namelijk het vermengen van kunst met de realiteit, is een mooi doel. Ze kiezen een publiek podium om een filosofische kwestie te behandelen. Maar de dood is geen aanwijsbare aangeklaagde en het vonnis zal hem een worst wezen. Hij heeft geen geld om een schadevergoeding te betalen of een lichaam dat achter de tralies gezet kan worden. Het tribunaal verklaarde zichzelf in het vonnis dan ook onbevoegd om een rechterlijk oordeel te geven over de dood.
Hoewel ik een groot voorstander ben van experimentele en onconventionele kunst, stuit deze actie me tegen de borst. Ja, het is een vermenging van kunst en de realiteit, maar geen geslaagde. De dood is onaanklaagbaar en daarom is de rechtszaak tijdsverspilling. Knibbe en Van de Woestijne hadden beter hun werk kunnen delen in de vorm van een boek of voorstelling. Dan wordt de rechtspraak niet onnodig opgezadeld met iets waar zij geen vonnis over kan uitspreken.
Op de website van de rechtszaak tegen de dood staat ook dat Knibbe en Van de Woestijne een poging doen om in hun kunst ‘alles te vatten’ en ‘het niets voelbaar te maken’. Daarnaast staat er: ‘Vaak zijn dit bij voorbaat mislukte maar toch troostrijke pogingen.’ Ik raad Knibbe en Van de Woestijne daarom aan om de dood wat positiever te bekijken. Stranded lijkt me alvast een goed begin, wat alleen maar kan leiden tot een geslaagde poging om de dood wat meer te bevatten.
Beeld: Flickr.com