Foto: Privécollectie Ava Mees List
Gisteren was het Thanksgiving. Lieve Indianen, zeggen we dan in Amerika. Superbedankt voor jullie hulp, we hadden mad honger na die kutwinter. Hier is wat eten. Als jullie nou op deze vijf vierkante meter in de woestijn gaan wonen krijgen jullie van ons een paar gokkasten en jatten wij jullie concept voor gepofte maïs. Wij noemen het: popcorn.
Oké zo ging het niet helemaal. Thanksgiving vieren is een eeuwenoude traditie die door Abe Lincoln nieuw leven in werd geblazen tijdens de burgeroorlog, om een beetje saamhorigheid voor elkaar te krijgen. Sinds 1863 komt elk Amerikaans gezin de vierde donderdag van november bijeen om even stil te staan bij alle zegeningen, waarbij voedsel en familie centraal staan. In principe niet verkeerd natuurlijk. Vorig jaar vierde ik het met vrienden voor het eerst officieel in mijn vaderland, met een overdaad aan eten, taarten, en in het midden natuurlijk een enorme kalkoen uit de oven. Dit jaar gaat het anders. Ik lig op de grond voor de kachel met koppijn en deadlines, tussen de rotzooi die mijn huis heet te werken aan een vertaling. Geen feestmaal voor mij. Het is acht uur en ik heb nog niet gegeten (of gedoucht) maar ook geen honger. Ik breek nog een stukje van de chocolade sinterklaaspop af, die ik van de week van toiletjuffrouw Wilma in de Savoy kreeg. Toiletjuffen onder mekaar.
Nog zoiets, Sinterklaas. Smerige surprises, afzeikgedichten, negerslaven met rode lippen en gouden oorbellen. Gezellig, ouderwets gezellig. Zodra je aan een buitenlander (maakt niet uit waar vandaan) probeert uit te leggen wat het feest inhoudt word je met grote ogen aangegaapt. Dus, je wordt door blanken verkleed als negers afgemat of beloond? Wat vindt jullie zwarte bevolking daar in godsnaam van? Eh, tja. Ik snap eigenlijk zelf ook niet waarom het nog steeds op deze manier wordt gevierd. Het is tenslotte, als je er even –een minuut- bij stilstaat een vrij grof racistisch gebruik. Je maakt mij echt no way wijs dat die pieten hun kleur in de schoorsteen hebben verworven. Sinds wanneer word je daar bruin met dikke lippen van? En dat kroeshaar? Wie dat beweert zit zelf met zijn kop in de schoorsteen.
Luister, ik wil niet overkomen als een brombeer die niet aan feestdagen doet (ook al weiger ik pertinent en tot grote jaarlijks terugkerende ontsteltenis van mijn moeder aan onzin als Moederdag of Valentijnsdag mee te doen). Ik houd van feestdagen. Ik heb niet zo’n last van dat verplicht gezellig doen waar iedereen over zanikt. Kerst bijvoorbeeld. Het liefst had ik het hele jaar kerstverlichting, kransen, een enorme blauwspar –geen prikkelig goedkoop boompje voor Mees - en mijn bandje met Elvis Christmas songs in huis. Ik kan me geen gelukkiger momenten in mijn jeugd (vorig jaar) herinneren dan me verstoppen in de hoek van de kamer, onder de boom, omringd door de weerspiegeling van al die kleuren, ballen en de geur van dennennaalden. Ook Pasen vind ik prima. Niet dat ik daar aan doe of dat daar een lekker verhaal achter schuilt, overigens. Lekker, met lijf en leden aan een houten balk worden genageld met wat roestige spijkers nadat je urenlang bent gegeseld. Ik neem nog een eitje hoor, jongens!
Wisten jullie trouwens dat de pelgrims in Nederland kennis maakten met een concept als Thanksgiving? Nadat ze uit Engeland waren gevlucht zaten ze eerst hier een tijdje in Leiden, waar ze al sinds 1574 vieren dat ze de Spanjaarden de stad uit hadden gekieperd. Elke derde oktober is het daarom feest in Leiden, ‘Leidens Ontzet’. Daar wist ik dan weer niets van, want ik waag me hoogstens zo nu en dan in Rotterdam. Na tien jaar werden de pelgrims weer Holland uit gepest, want er was een verbond met Engeland gemaakt en tja, money over bitches luidt het gezegde tenslotte. Dus gingen de pelgrims naar het beloofde land met een stapel dekens voor de plaatselijke bevolking, om daar in alle rust hun geloof te belijden.
Als je het feest nog verder terug traceert is het waarschijnlijk een oogstfeest, zoals al wordt beschreven in het Oude Testament. Zo zie je maar weer, tradities en mythes zijn een veranderlijk concept. Kunnen we dan alsjeblieft iets doen aan die Zwarte Piet?
