Een brokje kots? Een matras met bloedvlekken? Laura kan er geen genoeg van krijgen." /> Een brokje kots? Een matras met bloedvlekken? Laura kan er geen genoeg van krijgen." />
Asset 14

Fantastische viezigheidjes

Een naakte pop zonder armpjes, verdwaald in een plantsoen. Je kunt doorlopen, het niet eens opmerken misschien. Laura niet, ze blijft staan, blijft kijken, en fantaseert. Elke onvolkomenheid die je passeert, al het raars en smerigs waardoor je vluchtig op- of omkijkt: het is voer voor een verhaal.

Langs de ruit van het bushokje zakt een brok pompoenachtig kots naar beneden. Je zou het kruipen kunnen noemen. In een reflex knijp ik mijn ogen dicht, schud even mijn hoofd en kijk in één zwaai door nog eens. Een haast vierkante brok.

Nog geen twintig meter verder is een matras tegen de muur gevouwen. Rond de plaats van het hoofdkussen heeft zich een emmergrote bloedvlek over het textiel verspreid. Het zou een plotselinge geboorte kunnen zijn op de rand van het bed, maar evengoed een ingehakte schedel. Een leeggelopen hoofd. De gedachte aan dat laatste flitst als eerste door mij heen. Gebiologeerd neem ik de roestachtige vlek in mij op en probeer de gutsrichting te ontdekken. Waarom kijk ik hier naar?

Het is als kijken naar de neerslag van een auto-ongeluk, waarbij de morbide fascinatie voor ontwrichte details het soms wint van afschuw en fatsoensnormen. Door het onalledaagse schouwspel is nieuwsgierigheid lastig te bedwingen: er is geen sprake van gewenning, of habituatie – een van de meest eenvoudige vormen van leren die bij vrijwel alle organismen is aangetoond. Bij de zeeslak uit zich dat bijvoorbeeld in de afnemende reflex om zijn voelsprieten terug te trekken wanneer het daar continu tikjes op krijgt. Het beestje denkt er na verloop van tijd het zijne van. Ook bij de mens gaat het ongeveer zo. Maar bij prikkels die we niet geregeld krijgen aangeboden zoals – voor de meesten van ons dan toch – kots, een ontbindend dierenlijk of een kettingbotsing, gaan onze voelsprieten juist uit. We kijken.

Beeld: Slinkachu

Turen in een haardvuur

Midas Dekkers muntte in het boek De vergankelijkheid de term ‘ruïnegevoel’. Hulde voor dit prachtige woord. In de context van zijn boek slaat het op kijken naar verval, maar het kan door de vergelijkbare mengeling van fascinatie en nieuwsgierigheid ook opgaan voor het kijken naar vuiligheid. Dit ruïnegevoel is "opvallend duidelijk te lokaliseren in de buikstreek en heeft dezelfde heilzame uitwerking als turen in een haardvuur of luisteren naar het klotsen van golfjes".

In het geval van uitwerpselen en ledematen levert het misschien geen heilzaam gevoel in de buikstreek op, maar dat van het haardvuur klopt weer wel. Ook hier komt een mechanisme in werking dat het wegkijken vertraagt. Het soms zelfs helemaal belemmert; we blijven kijken naar dat vuur, naar de resten van dat ongeluk.

Dat de aandacht wordt getrokken door morsige zaken zou je ook instinct kunnen noemen. In de loop van millennia ontwikkeld om de vijand (in het geval van kots bacterieel gevaar) zo vlug mogelijk te lokaliseren. Een oerreactie dus, of reflexmatige opmerkzaamheid. Maar toch is het ook nog iets anders.

Een plas braaksel die je – bijvoorbeeld – op een fietstochtje langs de rivier tegenkomt, prikkelt de fantasie. Ik kan er weinig aan doen, maar wil er graag een verhaal bij weten. Mijn verlengde versie van het ruïnegevoel: was het een kleine kotser met wagenziekte? Ligt hier de ochtendmisselijkheid van een vrouw die onder de douche ook al had gespuugd, of misschien de minder voedzame maaginhoud van een feestganger op weg naar huis? En was zijn feestje wel geslaagd?

Het zijn trouwens niet alleen smerige zaken waar ik (al dan niet bewust) te lang naar kijk; het kan alles zijn wat in de kieren van de ordening is achtergebleven. Neergelegd. Of dat nou kots is, een moordmatras of een gigantische teddybeer met wollen trui in de bosjes, want die zag ik ook.

Beeld: Slinkachu

Ter grootte van een vingerkootje

Je zou er waanzinnig van kunnen worden: overal ligt of staat wel iets om aandacht te schreeuwen. Kinderschoentjes, met de veters aan de Blauwbrug geknoopt. Een steelpan met aangekoekte randen in een weiland. Een pasfoto op de stukgelopen vloer van een kroeg. Een cassettebandje, een opengeritste weekendtas, een doorgezakte rolstoel, een ceintuur in de berm: overal zijn verhaaltjes neergesmeten.

De Britse street-art kunstenaar Slinkachu speelt met dit idee, maar dan omgekeerd. Hij laat op ogenschijnlijk willekeurige, maar zorgvuldig uitgekozen locaties mensen achter. Geen vage sporen van verhalen, maar de verhalen zelf.

Tussen de bemoste gleuven van straatstenen kijkt een man in pak uit over de kade. Plezierjachten. Dreams of packing it all in.

Oog in oog met een levensgrote hommel heft een vader zijn pistool naar het beest. They're not pets, Susan.

Een vrouw met een gebogen nek en dikke kuiten. Haar jas hangt over haar arm en een boodschappentas trekt haar rechterschouder naar beneden. One day he will notice me.

Uren kunnen ze er staan, dagen misschien wel, zonder ook maar door iemand opgemerkt te worden. Ze zijn dan ook zo groot als een vingerkootje.

Slinkachu's decor voor zijn project Little people is de megastad vol rotzooi waar vervreemding, leed, beloften en extase wild om zich heen maaien. Meedoen, anders lig je eronder. Het leven tussen glas, staal, baksteen en beton verpulvert met gemak een zacht mens. Daarom spugen zij er soms over, laten ze kruimels achter op hun pad. Daarom ensceneren zij er poppetjes, schaal 1 op 87. Vouwen er hun matrassen tegenaan. Of, fantaseren ze verhalen bij dat alles. Want anders zou het ook maar wat zijn, allemaal.

Mail

Laura van der Haar is archeoloog en schrijver.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen