Asset 14

Leo

1965 - Brooklyn, New York

Ze stond in een telefooncel en keek in de gids. Ze had nog net genoeg tijd om dit telefoontje te plegen, de boot zou over een paar uur vertrekken. Na de oversteek naar Rotterdam, die twee weken duurde, zou ze haar ouders weer zien. Jetske had een jaar Liberal Art-klassen gevolgd aan Bethel College in Kansas, en behalve kennis had ze er ook een Amerikaanse geliefde aan over gehouden: Bruce. Die zou een tijdje na haar vertrek naar Zeeland afreizen om haar op te zoeken en hij zou Nederland niet meer verlaten. Bruce werd Bruis, en samen kregen ze een dochter. Maar in die telefooncel in Brooklyn wist mijn moeder dat allemaal nog niet.

Bij de V stond gewoon zijn nummer: Vroman, Leo. De gedichten die ze van hem had gelezen hadden haar zo geroerd, dat ze zelf ook poëzie was gaan schrijven. Hier op college had ze die vertaald naar het Engels, en ze vertelde de docent dat ze van een nieuwe, bekende Nederlandse dichter afkomstig waren: Jo Fibbe, genoemd naar de parfumeriezaak in de straat van haar ouderlijk huis in Vlissingen.

‘This is Leo speaking’, antwoordde de stem. ‘Hallo!’, zei Jetske in het Nederlands. Ze vertelde hem dat ze zijn poëzie zo prachtig vond, en hij vroeg haar of ze zelf ook schreef. Ze begon te blozen, helemaal toen hij vroeg of ze niet langs kon komen om hem wat te laten lezen. ‘Ik moet de boot halen’, zei ze. ‘Die vertrekt zo al.’ ‘Geef me dan je adres in Holland, dan stuur ik ze naar je op. En stuur je me dan ook jouw werk?’, vroeg Leo.

Illustratie: Aart-Jan Venema

 

Toen ze veertien dagen later met het studentenschip De Grote Beer arriveerde, vertelde haar moeder dat er een dik postpakket uit Amerika op haar lag te wachten: Leo’s verzamelde gedichten. Zij stuurde hem de schoolkranten waar haar gedichten in stonden, en zo begon de correspondentie en daarmee hun vriendschap, die doorging tot 22 februari 2014.

De brieven en postpakketten veranderden in mails, Jetske maakte een film over zijn leven met Tineke, en op zijn negentigste verjaardag opende ze in een galerie in Amsterdam een expositie van zijn tekeningen. Leo was erbij, via een beamer en Skype. De technologische ontwikkelingen die de wereld om hem heen meer en meer vormgaven waren voor zijn oude brein geen belemmering.

Af en toe, een aantal keer per jaar, stuurde mijn moeder een van zijn mailgedichten aan me door. Hoe ouder hij werd, hoe meer dat gebeurde. Niet zelden bleef ik na zijn woorden even stil zitten, ontroerd of verbaasd over zoveel humor en intelligentie in zo weinig woorden.

Het laatste gedicht wat hij haar stuurde, ging zo:

DONDERDAG, 30 JANUARI 2014

Ga ik echt nog voorwaarts,
naar het menselijk slot
van mijn al te aardse
werkelijkheid,

of naar de kerkelijkheid
weg van mijn krimpend lot
naar een groeiende God?

Het gaat weer eens een beetje beter> Iedereen omhelsd, L

Mail

Noor Spanjer (Amsterdam, 1982) is freelance journaliste en mediawetenschapper. Als nieuwerwetse minstreel is zij altijd op zoek naar persoonlijke verhalen en daarnaast is ze ideologisch inzetbaar voor feministische zaken en andere nature-nurture kwesties.

Aart-Jan Venema is freelance illustrator en verhalenverteller. Hij werkt onder andere voor NRC.next, de Groene Amsterdammer en hard/hoofd.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen