Meer dan de helft van de afgestudeerden aan de universiteit is vrouw. Toch is de mannenstem nog altijd dominant in het publieke debat. Vrouwen schrijven minder boeken, publiceren minder in kranten en tijdschriften en spreken minder vaak op evenementen, radio of tv. Om de vrouwenstem in het publieke debat te stimuleren werd afgelopen winter de essaywestrijd #ikschrijf georganiseerd. Simone Peek, hoofdredacteur van Hard//hoofd, was een van de juryleden.
Uit 263 deelnemers selecteerde de jury van de #ikschrijf-essaywedstrijd 10 kandidaten voor de shortlist. Zij schreven een essay over de vraag ‘Hoe maken we wat van de toekomst?'
Een selectie van deze essays zal na de prijsuitreiking op 10 april te lezen zijn op Hard//hoofd. Hierbij vast een voorproefje:
Marjolein Lanzing richt zich op de de ethische kant van technologische vooruitgang.
‘Ontwerpen kunnen mijn studenten. Ze presenteren ideeën en mogelijkheden waar Isaac Asimov nog een sciencefiction puntje aan kan zuigen. Moeilijker is het om de maatschappelijke betekenis van de ontwerpen in te schatten; om een stap terug te doen en jezelf eens af te vragen in wat voor samenleving je eigenlijk wil leven en om te beoordelen of je ontwerp dat beeld ondermijnt of versterkt. We maken constant iets van de toekomst. De vraag is hoe we er iets betekenisvols maken. Dat kan alleen als we de juiste ethische vragen stellen.’
Liesbeth Heyse stelt een pragmatische oplossing voor.
‘Zou het niet mooi zijn als er een internationaal uitwisselingsprogramma kwam, zodat alle Nederlanders een tijdje in een ander land kunnen gaan wonen om te ontdekken wat zij zouden missen voordat er keuzes voor de toekomst worden gemaakt?’
Dionne Zwier, onze jongste deelnemer, schrijft een persoonlijk verhaal over haar burn-out en de lessen die ze eruit trok.
‘Ik heb voornamelijk geleerd mijzelf los te maken van wat anderen van me vinden. Ik was zo bezig met leven vanuit een extrinsieke motivatie, dat ik leefde zonder mezelf en me niet meer bewust was van wat ík nou eigenlijk wilde, voelde, waardeerde en was. Ik leefde voor de verwachtingen van anderen. Ik leefde in de klauwen van de prestatiemaatschappij. En zo velen met mij. Zorg dat jij de keuzes maakt, voordat de keuzes jou maken.’
Julie Benschop-Plokker gelooft in de kracht van verhalen.
‘Verhalen brengen een verandering in de werkelijkheid teweeg. Ze creëren iets wat er daarvoor nog niet was. […] Het verhaal roept een werkelijkheid op, die de ‘echte’ werkelijkheid weerspreken kan; die onze koers verandert (al is het maar minimaal). De werkelijkheid van deze scheppende woorden kan zelfs sterker blijken dan die welke zich willekeurig aan ons voordoet.’
Yanaika Zomers gelooft dat we het idee moeten laten varen dat vrouwen een natuurlijke categorie vormen.
‘Juist in meerstemmigheid ligt de macht om te ontregelen en vaste verhoudingen te ondermijnen. Dan zijn nieuwe verhoudingen mogelijk. Zelfgekozen, krachtige verbindingen, die vele malen effectiever zijn dan welke strijd om gelijkheid dan ook. Pas als we de natuur achter ons kunnen laten, zijn we op weg naar de toekomst.’
Joke de Wolf vindt dat we minder moeten fotograferen en terug moeten naar het ouderwetse tekenen, zodat we onze ervaringen met aandacht beleven.
‘Ervaren is niet alleen de rit met de achtbaan, het is ook de herinnering aan de details van de rit. Je eigen plaats in die achtbaan, de persoon naast je, het uitzicht net voor die gruwelijke duik naar beneden, en de geuren, kleuren en geluiden eromheen.’
Lietje Bauwens pleit voor een nieuwe manier van denken waarin complexiteit omarmd wordt.
‘Hoe heroriënteren we onszelf dan in deze tijden van ‘georganiseerde desoriëntatie’? Om het lokale, op begrenzing gerichte, discours open te breken is het noodzakelijk globalisering en complexiteit te omarmen. Door bijvoorbeeld de Chinese productiemacht niet te bevechten met een moestuin maar, zoals cyberfilosoof Michel Bauwens doet, na te denken over een globale peer2peer structuur die als een soort lijm verschillende bottom-up projecten met elkaar verbindt. We moeten groter, complexer en daarmee eigenlijk ‘fictiever’, leren denken.’
Andrea Speijer-Beek neemt onze collectieve identiteit onder de loep.
‘In de kern is de crisis van de parlementair democratie een simpel misverstand over wat het betekent om een ‘we’ te zijn.’
Daphne Dupont-Nivet pleit voor een realistischer mensbeeld.
‘Langzaamaan ontstonden scheurtjes in mijn beeld van de mens als een geheel rationeel en onafhankelijk individu dat de toekomst naar eigen hand zet. Ook wel: de ultieme man, die sinds de Verlichting de regie voert in het Westerse wereldbeeld. Nu pas zie ik hoe verblindend de illusie is dat we allemaal in ons uppie onze toekomst vormgeven. In elke situatie, persoonlijk en professioneel, zijn we voortdurend afhankelijk van de hulp maar ook onderhevig aan de grillen van anderen.’
En Lisanne Onderwater gelooft dat we vooral moeten leren naar onszelf te luisteren.
‘Haal die iPod-oortjes uit je oren, zet je scherm uit en luister naar je eigen gevoelens en motivaties. Daar heb je meer dan genoeg aan.’
De uitreiking vindt plaats op maandagavond 10 april in de Nieuwe Liefde te Amsterdam.