Duizenden studenten gaan over de lopende band: We verdienen wel meer maar we worden niet beter." /> Duizenden studenten gaan over de lopende band: We verdienen wel meer maar we worden niet beter." />
Asset 14

Afscheid van Amsterdam

f93cda4389

Een zekere Van het Reve uit Amsterdam verdronk in Leiden ooit bijna in het Rapenburg. Hij raakte met zijn auto te water en pas toen de omstanders doorkregen dat het hier ging om de nieuwe hoogleraar slavistiek Karel van het Reve, werd er haast gemaakt om de drenkeling uit het water te halen. Een hoogleraar laat je immers niet zomaar verzuipen. Met deze geschiedenis begint van het Reve in 1983 zijn afscheid van de Universiteit in het essay “Afscheid van Leiden.” Helaas ben ik nooit te water geraakt met de auto. Mocht ik onverhoopt toch een keer in de gracht geraken dan ben ik geen hoogleraar die toch echt snel opgevist dient te worden. Toch neem ik ook afscheid van een universiteit, zij het als student in Amsterdam, zesentwintig jaar na het afscheid van Karel van het Reve.

Het staat nog niet vast of ik het een positieve ontwikkeling vind: In het begin voelde studeren nog verplicht, maar gaandeweg moest ik toch toegeven dat ik het leuk begon te vinden en dat ik zelfs lichte tintelingen in de onderbuik begon te voelen als ik een grafiek zag die een theorie bevestigt. Ik behoor daarmee tot de twee groepen die de universiteit volgens van het Reve hoort te bedienen: Ten eerste hoort het een plaats te zijn waar beoefenaars der wetenschap met elkaar gedachten kunnen wisselen en waar aankomende beoefenaars der wetenschap het vak enigszins kunnen leren. En ten tweede is het een plaats waar mensen terecht kunnen die niet direct beoefenaars der wetenschap willen worden maar die toch een wetenschappelijk opleiding willen genieten, bijvoorbeeld als toegangsbewijs voor een carrière. Ik verschoof dus eigenlijk tijdens mijn studie van groep twee meer richting groep een. Nu moet wel gezegd worden dat ik naast politicologie ook economie geprobeerd heb en dat bij economie meer studenten rondlopen die hun studie als middel zien om een goede baan te krijgen. Bij politicologie is het gemakkelijker de pure wetenschapper uit te hangen. Anders dan bij economie zit een goed betaalde baan er immers niet direct in.

Geen van beide groepen zou meer aandacht moeten krijgen. Toch is het de trend vooral de minimalistische studenten de aandacht te geven: De studenten die achterin de collegezaal de krant lezen, niet naar colleges gaan die niet verplicht zijn en hun tentamens minimaal halen door een in de herkansing alle uittreksels uit hun hoofd te leren. Het is onvermijdelijk om voor die studenten nauwkeurig vast te stellen wat de minimumeisen zijn, maar zoals van het Reve zegt is het niet de bedoeling dat de universiteit uitsluitend ingericht wordt ten behoeve van een enkele groep mensen. Het probleem is dat de universiteit geld krijgt per afgestudeerde student en per behaald punt en er dus gebaat bij is iedereen met flinke spoed door het curriculum heen te jagen. Hoe meer studenten er afstuderen, hoe meer geld de universiteit te besteden heeft. Veel faculteiten worden daarom nu geleid door managers, liever dan wetenschappers. Dat leidt er nu toe dat veel colleges verplicht zijn, dat je na twee keer afwezigheid geen tentamen meer mag doen en dat je iedere week een tekst moet samenvatten om te bewijzen dat je de literatuur gelezen hebt. Ik voorspel dat we bij politicologie binnenkort iedere maandag het motief van het jasje van Peter van Ingen moeten beschrijven dat hij aanhad in Buitenhof, om te bewijzen dat we echt betrokken zijn bij het vakgebied.

In de Groene Amsterdammer veegt de hoogleraar filosofie van Oxford en Nijmegen Graham Lock de vloer aan met de bedrijfsmatige benadering van de wetenschap: “Volgens het businessmodel leveren ze geen academische scholing, maar een product. De klant is koning, en die wil bij de universiteiten shoppen voor zijn BA, alsof het een mobieltje is. En dus zijn er weer managers nodig die de universiteiten kunnen verkopen.” De universiteit is kortom een winkel geworden voor groep twee van Karel van het Reve, de groep die studeert om met een wetenschappelijk diploma maatschappelijk meer kansen te hebben. Het is een markt geworden waar zo efficiënt mogelijk gewerkt dient te worden, maar efficiëntie kan niet gemeten worden in wetenschap. De beste universiteit is niet de universiteit waar veel mensen afstuderen, waar veel gepubliceerd wordt of waar hoge cijfers worden gehaald. Zoals Lock zegt: De beste universiteit is waar de denkers zitten, waar de ideeën ontstaan en dat valt niet te meten.

De universiteiten hebben momenteel niet veel keuze. De aanstelling van managers en de verscherping van de regels is erop gericht veel studenten zo snel mogelijk te laten afstuderen om daarmee de financiën veilig te stellen. Een alternatief zou een variant van het Duitse model kunnen zijn: De universiteiten betalen voor het aantal plaatsen dat ze hebben. Stel dat er in de propedeuse politicologie plaats is voor driehonderd studenten, dan krijgen ze betaalt voor driehonderd studenten. Dat zou niet ten koste hoeven gaan van de motivatie, doordat de studenten nog steeds zijn gebonden aan hun studieschuld. Het voordeel is dat het er voor de financiën van de universiteit niet meer zoveel toe doet hoe snel de student afgestudeerd. De aandacht kan dan weer gericht worden op kennis en niet op winst en de faculteit kan weer geleid worden door iemand die ideeën heeft over het vakgebied en niet iemand die er op gericht is zoveel mogelijk winst te maken.

Ik heb afscheid genomen van het studentenleven terwijl ik nog grotendeels uit de klauwen van het management ben gebleven. Dat vind ik een zegening. Uiteindelijk ben ik ook wel blij dat ik niet te water ben geraakt. Ik heb dankzij de overheid zo kort gestudeerd dat het nauwelijks kapitaalvernietiging genoemd kan worden als ik verzoop en wie zou dan nog de moeite nemen mij uit de gracht te vissen?

Mail

Tim

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen