Asset 14

Stofhopen en Mijnwerkershymnen

Hard//Talk: Depressie 1

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. De sociaal-democratie heeft ons veel goeds gebracht, maar staat nu onder druk. Juist daarom moeten we morgen allemaal vóór stemmen, betoogt Floris.

Het was door een foto van demonstranten bij het Wildersproces, vreemd genoeg, dat ik moest denken aan The Miners’ Hymns. In die prachtige zwijgende documentaire, samengesteld uit archiefbeelden, zie je het leven van mijnwerkers in Noord-Engeland. Het zijn mannen met knoestige koppen die beestachtig worden afgebeuld, terwijl hun kinderen spelen in de stofhopen. Het lot van hun vrouwen blijft grotendeels buiten beeld. Een verdwenen wereld, die je niet graag terug zou willen. Maar zielig zijn ze niet: je ziet hoe ze samen de mijn in gaan, en op zondag bij politieke rally’s trots met hun bombastische vakbondsvaandels achter de grote trom aan trekken. Ondertussen speelt op de soundtrack een heroïsche, postminimalistische mars.

Het is een pijnlijk soort nostalgie. De aantrekkingskracht van de sociaal-democratie, een eeuw lang, lag in de boodschap dat je meer was dan een werkpaard, de belofte dat je kinderen een beter leven zouden krijgen dan jij. Conservatieven begrepen die aantrekkingskracht ook en kwamen met een gezagsgetrouwe variant erop: Bismarck voerde de eerste sociale wetgeving in om de rooien de wind uit de zeilen te nemen, Abraham Kuyper richtte een partij, een krant, een omroep en een universiteit op ten behoeve van de kleine luiden. De naoorlogse verzorgingsstaat is gebouwd op de coalitie en concurrentie van die twee partijen. Wie wil zien waar dat is misgegaan hoeft maar het centrum van Amsterdam in te gaan. De trotse maar uitgeknepen mijnwerkers uit The Miners’ Hymns hadden zich bij een beter leven voor hun kleinkinderen vast iets anders voorgesteld dan een stel dronken Britse toeristen op een bierfiets.

12496168_10205935600050659_9122055362491856215_o

De mensen die bij het begin van het proces tegen Wilders stonden te demonstreren, hadden niks van trotse mijnwerkers in een sjofel zondags pak. Ze leken meer op de cast van Ettore Scola’s wrange komedie Brutti, Sporchi e Cattivi. Ze keken kwaad en achterdochtig; je kon zien dat ze niet gezond leefden. Het gaf niet de indruk dat ze daar stonden om op te komen voor hun waardigheid of een beter leven voor hun kinderen. Dat is ook niet wat Wilders ze belooft: die zegt dat zij het volk zijn en gelijk hebben, omdat ze vinden wat hij zegt. Het is makkelijk om neerbuigend te doen over idioten die op Wilders stemmen, maar ze staan daar wel. Er valt voor hen bij de sociaal-democraten of de christen-democraten ook niet zoveel meer te halen.

Er is in heel West-Europa, vergeleken met de immense ontwikkelingen van de vorige eeuw, nauwelijks structurele sociale stijging meer. Je kunt individueel carrière maken, maar dat is in toenemende mate stuivertje wisselen: niet iedereen kan bovenmodaal verdienen. Onderwijs en sociale wetgeving, de klassieke wegen naar een beter leven en ter bescherming van de waardigheid, zijn nu juist bestendigers van de status quo geworden. Onderwijs is geen middel meer om je als groep te verheffen, maar om later individueel te concurreren, waarbij de kinderen van hogeropgeleiden van meet aan op voorsprong staan. De herverdeling van inkomen is ongeveer constant, maar de verzorgingsstaat doet weinig voor uitgeknepen TNT-koeriers en schijnzelfstandige bouwvakkers, McJobbers, ZZP’ers en eeuwige stagiairs. Leg dan aan de ontslagen V&D- en thuiszorgmedewerkers maar eens uit dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt voor hun eigen bestwil is. Voor de verliezers blijft er weinig anders over dan je middelvinger opsteken, en dat is dan ook precies wat de demonstranten bij het Wildersproces doen.

Wat moet je dan nog, als je sociale politiek wilt bedrijven? Zonder de belofte van een beter leven blijft het pappen en nathouden, marchanderen en morrelen. Het is niet alleen een crisis van de sociaal-democratie, het is een crisis van de democratie in het algemeen, en op nationaal niveau gaan we die niet oplossen.

Gelukkig zijn er nog genoeg mensen die wel in de belofte van een beter leven geloven. Kijk maar naar de vluchtelingen die in een gammel bootje stappen omdat ze een menswaardig bestaan willen, kijk maar naar de demonstranten op het Maidan-plein die sluipschutters trotseren. Er is een groep die zich nog wel als groep opwerkt en emancipeert, en zelfs in razend tempo: dat zijn de kinderen van immigranten. Hetzelfde geldt voor Oost-Europa, waar de afgelopen twintig jaar een immense economische inhaalslag is gemaakt en waar nog het nodige te verheffen valt. Alleen: dat zijn nou juist degenen door wie het Wildersvolk zich bedreigd voelt.

Misschien moeten we toch maar weer het roestige concept van internationale solidariteit uit de politieke stofhopen halen. Gewoon, bij wijze van democratisch experiment, omdat het publieke belang niet ophoudt voorbij Roosendaal of bij de Oder-Neisse-grens. En als we dat doen, laten we dan beginnen bij de EU. Omdat je beter bij de bestaande instituties kunt beginnen dan ex ex nihilo, en omdat de Europese Commissie nog altijd een van ’s werelds grootste herverdelers van welvaart is. Morgen, woensdag 6 april, is er een referendum waarbij het Wildersvolk lekker zijn middelvinger op kan steken naar Europa en waarbij iedereen die door de bankencrisis en de Griekse crisis teleurgesteld is in de EU hetzelfde kan doen. Als we dat nou eens niet doen. Al is het maar omdat er mensen voor dat stomme associatieverdrag gestorven zijn op het Maidan-plein. Of desnoods om onze eigen waardigheid te redden uit de vieze vingers van GeenStijl.

En wat moet je dan zeggen tegen de demonstranten bij het Wildersproces? Drie dingen. Ten eerste: neem eens een voorbeeld aan een Syriër of aan een Oekraïner. Ten tweede: ja, we snappen jullie problemen, maar met een opgestoken middelvinger ga je ze niet oplossen. En ten derde: Geert Wilders geeft niks om jullie. En Thierry Baudet ook niet.

Mail

Floris Solleveld is Hard//hoofd-redactielid en overdag historicus en filosoof. Tussendoor tekent hij met inkt en penseel en schrijft over interdisciplinaire podiumkunsten. Of over politiek. Soms ook poëzie.

Floris Solleveld is overdag historicus en filosoof. Tussendoor tekent hij met inkt en penseel en schrijft over interdisciplinaire podiumkunsten. Of over politiek. Soms ook poëzie.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen