Asset 14

Angst en Kurt Westergaard

In Re: kijkt hard//hoofd van een afstandje naar actuele zaken. Simone bezocht het streng beveiligde Festival voor het Vrije Woord.

Onder een waterval van applaus kwam hij De Balie binnenschuifelen: Kurt Westergaard. Applaus voor de tachtigjarige cartoonist die zijn leven niet heeft overgegeven aan angst. En een beetje voor het publiek zelf, omdat wij hem durfden te ontvangen. Nog voor het enthousiaste handengeklap zou overgaan in een toejuiching viel de zaal weer stil. We zaten hier immers om zijn recht op vrijheid te onderstrepen, niet voor de inhoud van zijn cartoons.

Westergaard, zo teer als een papieren tekening, zag er strijdbaar uit in zijn felrode broek en baret met lovertjes.

‘Are we [cartoonists] sensitive seismographs, detecting the tremors of coming political earthquakes and the catastrophes that follow in their wake? Are we sometimes throwing cartoon roadside bombs, not to derail but to warn and bring politics back on the right track?’ begon Westergaard zijn persvrijheidslezing.

‘Maar je gaat wel?’ vroeg mijn vader toen hij las wie de mystery guest zou zijn. De Balie had gasten de mogelijkheid geboden om hun geld terug te vragen als zij niet instemden met de verhoogde veiligheidsrisico’s. (Niemand heeft hier overigens gebruik van gemaakt).

‘Mijn zus zei dat ze hier voor geen goud bij zou willen zijn,’ bekende iemand op de rij voor mij tegen de Amsterdamse burgemeester Van der Laan.
‘Dat begrijp ik wel,’ antwoordde de burgervader vriendelijk en hij rechtte zijn rug. Hij erkende de spanning en aanvaardde hem.

Angst is een belangrijk – zij het niet altijd even betrouwbaar – beschermingsmechanisme. Angst zorgt ervoor dat iemand wegrent, of in de aanval gaat. En soms kan angst ervoor zorgen dat je bevriest. Dit is het meest gevaarlijke gevolg voor een samenleving, zonder beweging val je stil.

Het klinkt misschien paradoxaal: strenge beveiliging om vrij te zijn. Maar toen ik de agent die voor De Balie mijn paspoort controleerde in zijn ogen keek, wist ik dat hij dit deed voor ons beider veiligheid. In Moskou bezocht ik eens een straatprotest, waar naar verhouding minstens tien keer zo veel politie aanwezig was. Als je zo’n Russische agent in de ogen kijkt, weet je dat hij jou, om te beginnen, het liefst in zijn ME-bus had gegooid. Een heel ander gevoel, verzeker ik je.

Maar we moeten wel weten wat we beveiligen, wat wij willen beschermen. Dat is een lastig inzicht, waar eigenlijk pas ruimte voor is wanneer de veiligheid volledig gewaarborgd is, óf wanneer deze ernstig in het gedrang komt. Daartussen is er de afwas, je dochter uit school halen, weer proberen te stoppen met roken en liefdesverdriet. Leven.

Sinds februari lees ik vaak: ‘Waarom waren jullie allemaal ineens Charlie Hebdo, maar tekenen jullie zelf Mohammed niet?’ Men make tussen het piepers snijden door een ommetje over de Vijzelgracht naar de Dam en is ineens een goed burger met morele overtuiging? Mijn antwoord: Ja. De jesuischarlie-manifestaties waren een uiting van ieders overtuiging: normaal kunnen leven, plus en masse de straat op wanneer wij dat nodig achten.

Er is geen behoefte aan een wildgroei van activisme voor allerhande extreme meningen enkel omwille van het aantonen van vrijheid. Toch is het belangrijk dat wij, als een seismograaf, onze samenleving blijven meten. Bedenk (terwijl je in je double mocha hazelnut latte roert) waar je staat en verdedig dat in de toekomst. De overtuiging dat kunstenaars en democratisch verkozen politici heelhuids hun werk moeten kunnen doen, ligt daar hopelijk achter.

Anger is a good, active feeling when you are being threatened,’ sprak Westergaard. Maak je boos. Protesteer als er een inbreuk op jouw markering wordt gedaan. Zelfs als je vorige keer te druk was om boos te zijn, of niet zeker weet of je de volgende keer wel kan i.v.m. voetbaltraining. Je hoeft niet permanent op de grens van jouw denkwijze te staan om te weten waar hij ligt.

Dat is onze luxueuze vrijheid: niet gedwongen worden om doorlopend op het scherpst van de snede je eigen gedachten te verdedigen. Saai hè? Best wel, maar bedenk maar hoe het leven zonder die vrijheid zou zijn.

Afbeelding: still uit Westergaards lezing via De Balie TV

Mail

Simone Peek is Hard//hoofd redactielid. // simone@hardhoofd.com

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen