Asset 14

Messy shit

Messy shit 3

Het jaar is bijna voorbij en daarom zet Hard//hoofd de beste stukken van 2018 nog één keer in de schijnwerpers.

 

Wat als de beide uiteinden van de zogenoemde gender binary je koud laten? Lot Veelenturf veranderde hun naam en begon daarmee een zoektocht naar hun nieuwe stem. De acceptatie van hun flexibele genderidentiteit vereist ook een onbevooroordeeld luisteren van hun omgeving, aan wie Lot zich opnieuw voorstelt.

Ik heb mijn vader vanaf mijn vijftiende een tijdje niet gezien. Op de verjaardag van mijn halfzus kwam ik hem twee jaar geleden voor het eerst weer tegen. Het is gek om iemand die je eigenlijk heel goed kent opnieuw te ontmoeten. Want terwijl hij dezelfde persoon met een grote buik, een baard en cowboylaarzen is gebleven, heb ik mijn naam veranderd. Sinds een paar jaar stel ik mezelf voor als Lot. Het is een naam die ik heb gekozen omdat hij minder meisjesachtig is dan mijn oude naam en dat past beter bij mij.

Het was wennen voor mijn vader. Dat merk ik bij iedereen aan wie ik me opnieuw voorstel. Iedere keer hou ik een soort pitch waarin ik duidelijk maak waarom mijn nieuwe naam beter weerspiegelt wie ik ben en telkens voelt het alsof ik op een soort speeddate ben, maar dan met mijn vrienden, kennissen en familie.

Mijn vader vertelde me dat hij daadwerkelijk weer is begonnen met daten. Nauwkeuriger gezegd: hij is begonnen met het reageren op contactadvertenties uit Trouw en de Volkskrant. Volgens hem toch de wat intelligentere kranten: 'ik hoef niet met zo’n Telegraaf-type.' Hij vindt het spannend en leuk tegelijk, maar vooral gek om zich op zijn leeftijd opnieuw aan de wereld te moeten presenteren.

Nergens naar op weg

Over het jezelf presenteren haalt schrijfster Maggie Nelson in De Argonauten John Cage aan, de componist van de beroemde 4’33 minuten stilte. Cage antwoordde een journalist die hem vroeg zichzelf in een notendop te omschrijven: ‘Get yourself out of whatever cage you find yourself in.' Over Cage zelf zegt Nelson: ‘He knew that his name was stuck to him, or he was stuck to it. Still, he urges out of it.' Cage wilde zich ontworstelen aan een bepaald genre binnen de muziek en eigenlijk is dat helemaal niet zo’n gekke metafoor voor mijn situatie. Mede door mijn oude naam voelde het alsof ik vastzat in het hokje van ‘meisje’ (of de kooi, zoals Cage het ironisch genoeg zelf verwoordde). ‘Meisje’ is een genre binnen het grotere systeem dat gender heet. Aan dat genre probeer ik me te ontworstelen.

Mijn genderidentiteit bevindt zich in het grijze gebied dat je misschien inderdaad het beste kunt omschrijven als ‘messy shit’.

Nelson vertelt in De Argonauten ook over haar lief Harry, die zijn genderidentiteit uitlegt op een manier waar ik me wel in kan vinden. ‘"I’m not on my way anywhere", Harry sometimes tells inquirers. How to explain, in a culture frantic for resolution, that sometimes the shit stays messy?’ Ik ben ook nergens naar op weg. Hoewel (en misschien juist omdat) ik me ervan bewust ben dat je mannelijkheid en vrouwelijkheid op heel veel verschillende manieren kunt invullen, laten beide uiteinden van de gender binary me koud. Mijn genderidentiteit bevindt zich in het grijze gebied dat je misschien inderdaad het beste kunt omschrijven als ‘messy shit’. Als ik me voorstel aan mensen gebruik ik wel een andere term. Ik gebruik het woord genderqueer, wat zoveel betekent als non-binair.
Genderqueer kun je net als mannelijkheid en vrouwelijkheid op een heleboel verschillende manieren invullen. Het heeft bij mij even geduurd, maar ik ben er nu achter dat het niet betekent dat ik alleen maar in jongens- of genderneutrale kleren rond mag lopen. Het kan soms zo zijn dat ik zin heb om een jurkje te dragen en me daarmee op een manier presenteer die mensen ‘lezen’ als vrouwelijk, maar dat wil dan niet zeggen dat ik niet genderqueer ben.

Er ontstaat zo wel vaak verwarring bij andere mensen over wat ik dan ben. Het gevolg is dat het soms voelt alsof ik meedoe aan een programma als Adam Zkt. Eva, maar dan zonder tropisch eiland en met mij als enige naakte persoon. Het is alsof de halve wereld ineens het idee heeft dat ze me naar mijn geslachtsdelen mogen vragen, zo vastberaden zijn ze om erachter te komen aan welke kant van het man-vrouwspectrum ik thuishoor.

In tongen spreken

Je zou die gender binary waarop sommigen me proberen te plaatsen ook kunnen zien als twee stemmen. Schrijfster Zadie Smith zegt daarover in haar essay Speaking in Tongues: ‘Whoever changes their voice takes on, in Britain, a queerly tragic dimension. They have betrayed that puzzling dictum “To thine own self be true” so often quoted approvingly as if it represented the wisdom of Shakespeare rather than the hot air of Polonius.’

Juist omdat dat ‘eigen zelf’ wordt opgelegd door anderen is het belangrijk om dit 'zelf' te bedriegen door een andere stem aan te nemen.

Ik herken de noodzaak van het je ‘eigen zelf’ niet trouw blijven. Juist omdat dat ‘eigen zelf’ wordt opgelegd door anderen is het belangrijk om dit 'zelf' te bedriegen door een andere stem aan te nemen. Het veranderen van mijn naam en de daarmee gepaard gaande zoektocht naar mijn stem lijkt voor sommigen zelfs persoonlijk te worden en te voelen als verraad. ‘Maar je was altijd zo’n meisje’, zei mijn moeder teleurgesteld toen ik haar vertelde over mijn naamsverandering. Ook was ze bang dat ik ‘helemaal door zou slaan’, whatever that may mean, vooral toen ze mijn pot proteïnepoeder aanzag voor anabolen. Ik denk dat ze het lastig vond dat het beeld dat ze zo’n twintig jaar van me heeft gehad niet helemaal waar bleek te zijn. Ze kwam erachter dat ze haar eigen versie van vrouwelijkheid op mij had geprojecteerd en werd tegelijkertijd geconfronteerd met de eenzijdigheid daarvan.

Parelketting

Mijn vader heeft een ander begrip van wat vrouwelijkheid is. Hij begrijpt dat het anders in elkaar zit dan kokerrok vs. pantalon. Hij vertelt tijdens een etentje dat hij zelf door zijn zalvende stem en zachtaardige karakter vaak als feminien wordt gezien. Mijn vader is daar niet van onder de indruk. Hij heeft niet de behoefte om zijn mannelijkheid te bewijzen en hij vindt het onzin dat een man of een vrouw aan bepaalde vereisten zou moeten voldoen. ‘Maar een mooie vrouw in een goeie kokerrok stuur ik heus niet weg’, zegt hij met een twinkeling in zijn ogen.

Hij zal niet zeggen dat hij zijn kind jarenlang niet heeft gesproken en dat het hem niet goed lukt om af te vallen.

Ik vraag hem of hij al een reactie heeft gehad op een van zijn brieven. Mijn vader knikt en vertelt dat hij om acht uur een belafspraak heeft: ‘ze heet Inez.' Inez zoekt iemand met diepgang, iemand die net als zij op een spirituele zoektocht is en die graag samen lange wandelingen wil maken. Ik vraag me af wat mijn vader in zijn brief geschreven heeft. Waarschijnlijk iets over zijn eigen spirituele zoektocht. Ongetwijfeld haalt hij zijn stokpaardje Nietzsche aan: ‘je moet worden wie je bent.’

Hij zal het niet hebben over de dingen die niet zo leuk zijn en waarvoor hij bang is dat zij ze afkeurt. Hij zal niet zeggen dat hij het eigenlijk ontzettend heeft gehad met zijn werk, dat hij zijn kind jarenlang niet heeft gesproken en dat het hem, hoe hard hij ook zijn best doet, niet goed lukt om af te vallen.

We doen ons allemaal anders voor als we iemand voor de eerste keer ontmoeten en dat is niet per se slecht. Ik doe het ook: wanneer ik iemand de hand schud en mijn naam zeg, probeer ik mijn stem altijd zo laag mogelijk te laten klinken. Zo probeer ik diegene subtiel te hinten me niet als ‘mevrouw’ aan te spreken. Die hint wordt meestal niet opgepikt en daar wil ik me niet te veel van aan trekken. Wanneer een stem vrouwelijk klinkt, hoeft het niet te betekenen dat de spreker ook daadwerkelijk een vrouw is.

Als mijn vader weer de kamer inloopt na zijn belafspraak met Inez, is de schittering in zijn ogen verdwenen. ‘Ze klonk alsof ze een parelketting droeg’, zegt hij. Als vrijzinnige kunstenaar is het vooruitzicht om met een kakker te daten niet erg aanlokkelijk. Mijn vader blijkt gelijk te hebben. Een paar dagen later stuurt hij me een sms: ‘Het is een VVD’er :(.’

Opnieuw leren luisteren

Mijn eigen stem zit me soms in de weg, maar het is iets waar ik niet zoveel aan kan doen zonder bijvoorbeeld hormonen te nemen. Bij het lezen van Zadie Smiths essay Speaking in Tongues vond ik wel iets dat me hoopvol stemde. Ze heeft een theorie ontwikkeld over de verschillende stadia waarin een stem zich kan bevinden.

Ik vind het een fijn idee dat de twee contrasterende overtuigingen op een gegeven moment kunnen worden losgelaten.

In het eerste stadium zit de stem gevangen tussen twee polen, tussen twee contrasterende overtuigingen. Hierdoor is een tweede stadium noodzakelijk: de stem leert flexibel te zijn tussen deze twee vaststaande punten. Soms zelfs zo dat het twee op zichzelf staande identiteiten zijn. In het derde stadium leidt die flexibiliteit tot het vermogen om dingen van beide kanten te bekijken. Smith: ‘And then the final stage, which I think of as the mark of a certain kind of genius: the voice relinquishes ownership of itself, develops a creative sense of disassociation in which the claims that are particular to it seem no stronger than anyone else’s.’

Ik denk dat ik me zelf in het tweede of misschien derde stadium bevind: ik switch af en toe nog van de ene kant naar de andere. Dat is niet hoe ik het zou willen, maar voor nu is het oké. Ik vind het een fijn idee dat de twee contrasterende overtuigingen op een gegeven moment kunnen worden losgelaten. Dat ik op een dag niet meer het gevoel heb dat ik mijn stem een octaaf lager moet laten klinken ter compensatie van het jurkje dat ik draag. Die acceptatie van mijn flexibele stem en genderidentiteit vereist echter ook een onbevooroordeeld luisteren van mijn omgeving. In de woorden van Maggie Nelson: ‘the best way to find out how people feel about their gender or their sexuality – or anything else, really – is to listen to what they tell you, and to try to treat them accordingly, without shellacking over their version of reality with yours.’

Dit is stuk werd eerder gepubliceerd op 19 maart 2018 en is onderdeel van Hard//hoofd's best of 2018.

Mail

Lot Veelenturf doet onderzoek naar identiteit, het belang van genderneutrale voornaamwoorden en wat het betekent om een lichaam te hebben. Hen schrijft korte verhalen, essays en werkt aan een podcastserie rondom het thema gender.

Evelien Cambré is freelance illustrator. Haar werk bevindt zich voornamelijk in het journalistieke kader en hoewel de illustraties strak, minimaal en vectorachtig ogen, gaat Evelien bijna geheel analoog tewerk.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen