Illustratie: Onno van der Veen

Anna bezoekt een burgerforum. Al snel lopen de emoties hoog op." />

Illustratie: Onno van der Veen

Anna bezoekt een burgerforum. Al snel lopen de emoties hoog op." />
Asset 14

Wat vindt u een goede straf?

In burgerfora krijgen burgers de kans mee te discussiëren over strafmaten. En het Openbaar Ministerie doet daar iets mee, naar het schijnt. Anna praat mee over diefstal. "Al snel is de groep verdeeld in de milde mensen en de kwade mensen."

Ik zal een van de weinige Nederlanders zijn die verheugd was een brief van het Openbaar Ministerie te ontvangen. Ondertekend door de hoofdofficier van justitie Utrecht-Lelystad himself. De bijeenkomst duurt van 19.00 tot 22.00, het onderwerp is 'diefstal'. Hoeveel andere deelnemers er zullen zijn voor dit burgerforum en of ik nog specifieke dingen wel of niet moet weten of wel of niet moet meebrengen, daar rept de brief niet over. Wel is er een routebeschrijving. En bijgevoegd een paar prints met verschillende diefstalsituaties. Hamvraag: "Wat vindt u een goede straf?" Of ik daar alvast gedachten over zou willen vormen. Dat doe ik.

Illustratie: Onno van der Veen

In het Gerechtsgebouw wordt geen recht meer gesproken om 19.00. Er heerst een wat jolige stemming bij de jongemannen van de receptie, de veiligheidspoortjes zijn al uit en aan de andere kant word ik opgevangen door twee vrolijke dames. Burgerfora zijn de kersjes op de taart van het werk in het Gerechtsgebouw, denk ik.

We nemen plaats in een rechtszaal. Speciaal voor deze avond is er een scherm uit het plafond naar beneden gekomen waarop straks een powerpoint begint. Er is koffie, thee en cake en er zijn veel mensen met grijs haar. Op iedere stoel liggen blanco velletjes papier en een stapeltje gekleurde post-its.

Amper voorbereid

Een van de burgers heeft in de rechtspraak gewerkt, blijkt uit opmerkingen rondom me. Verder zijn we leken of geven we ons liever niet prijs, zoals ik. De vrouw die in dit zaaltje mijn hand schudt zegt na een korte blik op mijn naambordje: "Er is ook een burgerforum in Amsterdam hoor!". Ik lach wat schaapachtig. Vanmiddag moest ik naar de tandarts, die zit in Utrecht daarom heb ik enige weken geleden gegoogled 'de datum van vandaag + Utrecht', zo ben ik hier terechtgekomen. Amper voorbereid bovendien.

Sommigen hebben de situaties uitgebreid bestudeerd zie ik en hun antwoorden op de vraag "Wat vindt u een goede straf?" uitgewerkt op de computer en geprint. Een mevrouw, twee stoelen verder, heeft haar brief, de situaties en haar antwoorden in een witte map gestoken met erop een etiket met 'Burgerforum OM Utrecht'. Even voel ik een steek jaloezie jegens gepensioneerden, als ik tussen mijn inlegkruisjes, huissleutels, vissenvoer en vier brieven die ik nog moet posten mijn prints uit mijn tas tevoorschijn tover, gekreukeld en wel.

Goedgemutste powerpoint

Meneer de hoofdofficier Johan Bac doorloopt goedgemutst een Powerpoint over het OM. Hij vertelt ook dat hij altijd moet opstaan in de rechtszaal en dat soms ook per ongeluk thuis aan tafel doet als hij iets wil zeggen. Wij lachen. En hij zegt dat de strafmaten eens in de zoveel tijd tegen het licht worden gehouden. Daarvoor is dit burgerforum.

Dan gaan de stoelen aan de kant, lege kopjes op schoteltjes worden per ongeluk omgestoten en de vier flipover-borden worden gearrangeerd zodat we posities kunnen innemen. Taakstraf, gevangenisstraf, celstraf of combinatiestraf zijn de opties. Op onze post-it mogen we ook zetten hoelang of hoeveel. Ik heb geen idee en doe maar wat.

Al snel is de groep verdeeld in de milde mensen en de kwade mensen. De kwade mensen beargumenteren: "Nou ik heb het zelf meegemaakt en..." De milde mensen hebben het bijvoorbeeld over de kans dat de dader foute vrienden maakt in de gevangenis of door een geldboete nog dieper in de schulden terechtkomt.

Best ingewikkeld

Veel situaties zijn best ingewikkeld. Straf je iemand heviger die met een 'speciaal geprepareerde tas' een fles shampoo jat dan iemand zonder speciale tas? Als iemand opmerkt dat die tas niet zo speciaal is, omdat een diepvriestas van de Albert Heijn ook volstaat wordt er gelachen: "Die workshop kunt u na afloop van dit burgerforum volgen." Er valt sowieso wel wat te lachen, al loopt de spanning ook hoog op. Een vrouw heeft al 25 jaar last van de keer dat haar huis werd leeggeroofd. Als de gespreksleider zegt: "En als ik u nou zeg dat ik dat deed omdat ik anders mijn kinderen niet te eten kon geven?" schudt ze zwijgend haar hoofd. Het argument "Nou ik heb het zelf meegemaakt en..." wint gedurende de avond aan kracht. De milde mensen worden eerder moe dan de kwaaie mensen, lijkt het. Over taakstraffen zijn we allemaal niet zo zeker, al schijnen gerichte taakstraffen goed te helpen 'en je haalt iemand niet uit de maatschappij'.

Is uit een auto jatten minder erg dan uit een huis? Is van een particulier stelen erger dan van een bedrijf? Het is maar goed dat we geen beleid hoeven te maken met elkaar, want de hoofden lopen rood aan en er wordt hevig gediscussieerd, waarbij soms een gesprekspartner hoofdschuddend en de handen naar het plafond richtend afhaakt. Mensen vliegen elkaar niet in de haren, maar het scheelt niet veel.

De meest emotionele reacties komen in de laatste ronde als we in een kring zitten en de situaties: 'het stelen van koperen belettering van grafstenen' en 'babbeltruc aan de deur’ ("Ik sta zonder benzine, kunt u mij geld lenen") worden afgewogen. Men is vooral bang dat hun ouders of diens graven van deze soorten diefstal het slachtoffer worden. Mensen worden hier ook kwaad van, maar dan op een verdrietige, ontroerende manier. Het argument: "Je geeft het geld toch zelf, uiteindelijk, bij zo'n babbeltruc..." dat mijn milde buurvrouw te berde brengt, wordt met veel verontwaardiging terzijde geschoven.

Diefstal is nogal persoonlijk, dat had ik me niet eerder gerealiseerd. In november is het onderwerp 'doodslag' aan de beurt. Dat belooft wat.

Hier meer informatie over het burgerforum in Den Haag, Amsterdam of Utrecht.

Mail

Anna van Leeuwen is Hard//hoofd-redactielid, freelance kunstjournalist en schrijft korte verhalen. Ze zou graag een alpaca hebben voor op haar balkon. Alvast bedankt.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen