Foto: Anni Leppälä
In Tongkat - Een Verhalenbordeel ontvouwt zich in de eerste paar bladzijden een vervreemdend universum, dat veel weg heeft van onze dagelijkse realiteit. Al lezende verlies ik me in hoog tempo in een eigenaardig patchwork van mythische, moderne, surrealistische en alledaagse fragmenten: een - zoals de titel al zegt - verhalenbordeel van 3000 jaar versnipperde herinneringen.
“Wrijf twee ijsblokjes tegen elkaar. Veroorzaken ze hitte?”
In een bevroren landschap waar ijskathedralen rinkelen, de kou de kleuren uit het landschap heeft onttrokken en zelfs vuur bevriest, wordt gedeald in dromen aangezien seks door de kou niet meer mogelijk is. Een hedonistisch volk probeert te overleven op alcohol, aardbeikussen en dromen. Iedereen zoekt het ‘meisje met de rode haren’, die je lichaam doet ontvlammen met haar kussen en verhalen. Ze is een Tongkat: een van die zeldzame meisjes die met hun tong je dromen steelt en je nieuwe dromen in de plaats geeft...
Na de eerste 30 bladzijden voel ik een ongekende behoefte even in een krant te gaan lezen, of het nieuws aan te zetten. Ik word dusdanig heen en weer geslingerd tussen erotische surrealistische belevingen, gepaard met bizarre chaotische associaties, dat ik ernaar verlang met een smak weer in de herkenbare realiteit terug te komen.
Ergens hou ik ook wel van dat gevoel me te verliezen in sprookjesachtige werelden, en zou ik soms willen dat de realiteit zoals we hem kennen een soort 'reversed image' in zich had, een foto-negatief waar je een tijdje (anoniem als een lezer) in kon rondlopen. De beleving van de duistere sprookjeswereld in Tongkat komt misschien wel eigenaardig veel in de buurt.
Van Tongkat ontdekte ik langzaamaan dat het niet alleen die zinnelijke associatieve ervaring is, maar ook een verhaal over ultieme chaos; een boek over mensen met een obsessie voor ‘orde’; over 'de leugen van de waarheid'; en onder dat alles een kritische blik op de huidige maatschappij.
Tongkat werd in 2002 door het Vlaamse Toneelgezelschap NT Gent omgeschreven tot een - grotendeels geblinddoekte - ervaringsvoorstelling, getiteld Het Sprookjesbordeel: een 1-op-1 ervaring van bezoeker en performer, die als sensueel totaaltheater alle theatrale conventies op z’n kop zette, en menig bezoeker in fysieke en mentale verwarring achterliet.
Als deze voorstelling ooit nog in reprise gaat, zorg dat je dan één van de zeer schaarse kaartjes bemachtigt, want Het Sprookjesbordeel is, net als het lezen van Tongkat, een gegarandeerd onvergetelijke ervaring.
_________
“Vandaag heb ik mijn kleren in repen gescheurd.
Op elke reep schreef ik zinnen die samen een verhaal vormen. Dit verhaal.
Die kleurige linten heb ik rond de poten van mijn vogels gebonden. Daarna heb ik als een gek op mijn eiland rondgelopen om de vogels te verjagen. Maar ze bleven terugkomen. Uit gewoonte. Na een tijd aarzelden ze. Ten slotte hingen ze als een veelkleurige wolk boven mijn eiland. Toen begonnen ze uit te zwermen. (...)
Ik hou ervan te denken dat anderen die vogels zullen vangen, betoverd door hun veelkleurigheid. Ze zullen de linten wegknippen en mijn woorden lezen. Misschien zullen ze er hun eigen verhaal mee maken, geprikkeld door de onaffe zinnen. Misschien ook niet.”
Uit: Tongkat. Een Verhalenbordeel, van Peter Verhelst, pag. 80-81.
_________
