We hebben behoefte aan een nieuwe Romeo en Julia. Hoewel deze onmogelijke liefde nog steeds tot de verbeelding spreekt, staat de reden van hun scheiding ver van ons af. Twee rivaliserende families in het Italië van de Renaissance? Tegenwoordig hebben we hooguit ruzie met de buren over een verkeerd geplaatst tuinhuisje.
Het verhaal van Ali en Nino is minstens net zo romantisch en is politiek gezien wél relevant voor de moderne mens, ook al werd het aan het begin van de vorige eeuw geschreven.
Het boek Ali en Nino werd in 1937 in Wenen uitgebracht. Het speelt zich af vlak voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie in Bakoe, een kuststad van het huidige Azerbeidzjan die op dat moment nog door de Russen bezet wordt. De stad is een wonderlijk mengsel van Oost en West. Ali Khan zit op een Russische school waar hij Westerse waarden leert, maar thuis heeft hij te maken met zijn rijke vader, een man met traditionele Islamitische ideeën. Ali is vooral trots op zijn afkomst en gekrenkt door de Russische bezetters, maar hij is ook verliefd op Nino, een Georgische christelijke prinses met een sterke eigen wil. Te midden van de hectiek van de oorlog proberen zij om hun verschillende achtergronden te verenigen.
De liefde tussen Ali en Nino wordt in prachtig proza beschreven. Dat is alleen al genoeg reden om het boek aan te raden. Maar de strijd tussen Oost en West, zo belangrijk voor onze politieke realiteit, vormt de rode draad en maakt het een wonderlijke combinatie. Voortdurend discussiëren de twee over hun waarden en verbazen ze zich over de cultuurverschillen. Ze reizen door het Azerbeidzjan, Georgië en Iran van het begin van de twintigste eeuw, in een overgangsperiode van klassiek naar modern. Maar het paard haalt de auto nog in, omdat er in het Oosten geen geasfalteerde wegen bestaan.
De romantische beschrijving van de tradities en waarden van het Oosten lijken soms een aanklacht tegen de suprematie van het Westen, maar uiteindelijk is Nino te koppig om zich in een sluier te laten verstoppen. Beiden doen uiteindelijk water bij de wijn en sluiten compromissen, waardoor hun leven een combinatie wordt van het beste van twee werelden. En met welk geloof ze hun kinderen zullen opvoeden, dat zien ze later wel.
