In Re: kijkt hard//hoofd van een afstandje naar actuele zaken. Mirko ziet twee Jesse Klavers: een liberaal in een maatpak en een idealistische snotneus.
Groot nieuws uit de slangenkuil annex debatclub aan het Haagse Binnenhof: Jesse Klaver van GroenLinks volgt Bram van Ojik op en wordt zo de jongste fractievoorzitter ooit uit de parlementaire geschiedenis. Twee en een half jaar nadat hij tot zijn eigen schrik ineens aan het hoofd werd gezet van een gedecimeerde fractie en de opdracht kreeg het ineengestorte vertrouwen in de partij terug te brengen, houdt tussenpaus Van Ojik het voor gezien. Of zoals hij zelf schrijft in zijn afscheidsbrief, zijn taak zit erop en het is tijd voor nieuw bloed.
Dat zijn taak volbracht zou zijn is een opmerkelijk statement. Het is vooral onwaar. Bij de twee serieuze peilmomenten in de jaren dat hij er de scepter zwaaide, de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 en de provinciale statenverkiezingen van twee maanden terug, werd er (weer) op alle fronten verloren, zowel wat betreft raadszetels, provinciale statenzetels en Eerste Kamerzetels, als wel in procentpunten in beide verkiezingen (-1% om -1.5%). Niet dramatisch, maar niet wat je noemt hersteld vertrouwen. Een zelfde tendens bij het ledenaantal, dat zowel voor als na zijn aantreding een consequent dalend figuur laat zien. Effect Van Ojik: 0.
Deze neergang kan natuurlijk niet zomaar aan Van Ojik worden toegeschreven, maar moet geplaatst worden in een context waarin parlementair links haar verhaal, weg en mojo al langer kwijt lijkt te zijn. Door electoraal weke knieën, regeerlust en/of intellectuele luiheid schoof ze consequent naar rechts, waar nu eenmaal partijen rondhangen die het bijbehorende verhaal al veel langer en beter verkondigen. De liberale rechterflank van GroenLinks heeft op die manier meer te zoeken bij de consultant-politici van D66, terwijl de rode linkerflank zich meer en meer thuis voelt bij de oproerkraaiers van de SP. Wat er dan overblijft? Niet zo veel dus. Noem het de harde kern van post-politieke lifestyle progressieven uit de grote steden, zo’n 2-5% van het electoraat.
Kan Jesse Klaver daar verandering in brengen en de linkse zaak, of dan in ieder geval de toekomst van zijn partij, veiligstellen? De voortekenen lijken op het eerste gezicht weinig hoopgevend. Klaver werd in 2010 als trots renpaard uit de ideologische stal van Halsema in de Kamer gepresenteerd. Met de expliciete steun van Klaver heeft Halsema in de jaren dat zij de leiding had de partij duidelijk in de richting van het liberale centrum gestuwd, naar rechts dus, weg van het linkse verleden. In die zin kan Klaver gezien worden als een voortzetting van die koers: voor een politiek van minder radicale standpunten en meer compromissen; minder actievoeren en meer professionalisering; minder gebalde vuisten en meer uitgestoken handen; minder sandalen en meer maatpak. Allemaal prima, maar iets zegt mij dat de stemmers die hier een stijve piemel van krijgen uiteindelijk bij D66 of nog verder naar rechts terechtkomen.
Daartegenover staat, eerlijk is eerlijk, een ander beeld. Klaver sprak openlijk zijn steun uit aan de Maagdenhuisbezetting, haalde Thomas Piketty naar de Tweede Kamer om over inkomensongelijkheid te praten en probeert Nederland uit de club van internationale belastingparadijzen te krijgen. Zelf noemt hij dit zijn aanklacht tegen het ‘economisme’. Het meest recent was zijn ferme kritiek (‘stuitend’) op de bonussen bij ABN AMRO. Dit leverde hem toen bij monde van tv-presentator en bankiersvriend Fons de Poel de kwalificatie ‘snotneus’ op.
Wat is de balans? Wanneer de Halsemaëske Klaver van de ‘redelijke middenweg’ de overhand zal krijgen zie ik het somber in. Er zijn dan twee opties: opgaan in een grote gezellige middenpartij met D66 en de PvdA, ofwel de neergaande lijn doortrekken tot die op nul staat. Echter, wanneer de snotneus Klaver zijn stempel op de partij kan drukken, dan kan het nog leuk worden. Want nu de publieke zaak aan alle kanten belegerd wordt door de belangen van het grootbedrijf en de financiële sector, dan is dat inderdaad stuitend en kan dat niet vaak genoeg gezegd worden. Als daar een GroenLinkser met stropdas voor nodig is, so be it.
Foto Jesse Klaver: GroenLinks via flickr.com
