Asset 14

Herdenken in vrijheid

De voorgenomen herdenking van omgekomen vluchtelingen zorgde ervoor dat er ook dit jaar ophef ontstond rondom 4 mei. Het CIDI wilde de vluchtelingenherdenking zelfs laten verbieden. Jaap Hoeve vindt dat het CIDI niet moet bepalen wie we herdenken.

Ruzie over Nationale Dodenherdenking lijkt net zo’n oer-Hollandse traditie te worden als de jaarlijkse zwartepietendiscussie. Inclusief de bijbehorende verharding en polarisatie van het debat op sociale media. Vijf jaar geleden was er ophef over een gedicht en vorig jaar liep een oproep tot een boycot volledig uit de hand. En deze week werd een geplande herdenking van omgekomen vluchtelingen uiteindelijk afgeblazen nadat het CIDI had gepleit voor een verbod.

Het ‘kapen’ van de Nationale Herdenking om aandacht te vragen voor vluchtelingen kun je ongepast vinden. Er zijn immers 364 dagen in het jaar waarop dat kan. Maar er is een aantal redenen waarom het CIDI in zijn bemoeienis met 4 mei de plank misslaat.

Op 4 mei herdenken we, volgens de officiële website van het Comité 4 en 5 mei, “allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.”

Ten eerste is die herdenking dus allang 'verwaterd' zoals het CIDI dat noemt. Indië, Korea, Bosnië, Afghanistan en nog veel meer worden allemaal officieel herdacht. Waarom zij wel en de vluchtelingen niet? Het lijkt een tamelijk arbitraire grens.

Ten tweede is 4 mei dus iets anders dan een herdenking van de slachtoffers van de Jodenvervolging. Die vindt elk jaar plaats op 27 januari, de dag van de bevrijding van Auschwitz. Hoe begrijpelijk ook, een Joodse organisatie die het morele gezag meent te hebben over de Nationale Herdenking is net zozeer het ‘kapen’ van 4 mei als het herdenken van vluchtelingen.

Bovendien, en dat is misschien wel het belangrijkste: op 5 mei vieren we onze vrijheid. Daaronder valt volgens mij ook de vrijheid om in dit land te herdenken wie of wat we willen. Er is natuurlijk een verschil tussen wat en wie er officieel, expliciet wordt herdacht en de vrijheid om in privékring te herdenken wat je wilt. Maar de geplande vluchtelingenherdenking behoort niet tot het officiële programma. Dus die verbieden, zoals het CIDI wilde? Alleen de gedachte al is in strijd met alles waar 4 en 5 mei voor staan.

Ook dit keer volgt het overgrote deel van de Nederlanders gewoon weer de ‘mainstream’ herdenking zoals die op tv wordt uitgezonden en waar de nadruk ligt op de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast heeft iedereen er zijn eigen persoonlijke bespiegelingen bij. Rouw en herdenking zijn intiem en persoonlijk. Het idee dat je daar met een officieel nationaal programma iets aan verandert is net zo’n grote illusie als de gedachte dat heel Nederland tijdens de oorlog in het verzet zat. Onze definitie van herdenken verandert, net als elk andere traditie. Dat de manier van herdenken van de één, door de ander als ongepast wordt ervaren, is de keerzijde van de medaille die vrijheid heet.

Beeld via Flickr.com

Mail

Jaap Hoeve is historicus en tekstschrijver en gelooft ondanks alles in het delen van kennis.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen