De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Waarom beweren Nederlanders zo graag dat ze Engelse boeken beter in de oorspronkelijke taal kunnen lezen? Suzanne vindt het zonde.
Sinds Nederlanders zichzelf de Engelse taal beperkt machtig hebben gemaakt kun je geen radio of televisie aanzetten of iemand verkondigt dat het zo heerlijk is een Engels boek in de originele taal te lezen. Dit zou mooier, beter, en in ieder geval verheven zijn boven het lezen van de Nederlandse vertaling.
Twee weken terug bijvoorbeeld trakteerde Connie Palmen ons bij De Wereld Draait Door op een citaat uit Hemingways A Moveable Feast. In de oorspronkelijke taal, want dat was ‘zo veel mooier’. ‘Sorry, vertaler,’ zei ze ironisch genoeg nog, om ons daarna in steenkolenengels het voor de kijker onbegrijpelijk geworden citaat voor te lezen.
Eigenlijk zegt Palmen - en met haar al die andere voorstanders van ‘het origineel’ – het volgende: leuk, zo’n vertaling geschreven door een professional die ervoor opgeleid is de Engelse taal volledig te doorgronden en die om te zetten in fraaie, correcte, rijke Nederlandse zinnen. Leuk dat die vertaler soms jaren de tijd heeft genomen om dit zo perfect mogelijk te doen. Maar dit proces gebeurt stukken beter in die luttele seconden in mijn eigen hoofd tijdens het lezen van de originele Engelse zinnen.
Dit kan uiteraard niet waar zijn. Bijna geen enkele lezer van Engelse boeken in ons taalgebied kan dat. Je zult de Nederlandse taal altijd beter begrijpen en aanvoelen dan een andere. Jan van Mersbergen kan goed uitleggen waarom. En waarom hij persoonlijk wel altijd vertalingen leest.
Waarom beweren Nederlanders dan zo graag dat ze Engelse literatuur het liefst onvertaald lezen? Volgens mij omdat dit een of meerdere van de volgende drie zaken suggereert: a) Ik ben een boekenconnaisseur; b) Nederland is te klein voor mij, wereldburger; c) Mijn Engels is uitmuntend. Wanneer ik er mensen naar vraag zijn dit gek genoeg niet de antwoorden die ik krijg. Vaak wordt er dan iets gezegd over couleur locale. Een term waarvan ik graag een goede Nederlandse vertaling zou zien.
Mijn vermoeden is dat lezers die Engelse boeken oprecht liever in de oorspronkelijke taal lezen juist in het Nederlands niet zulke aandachtige lezers zijn. Want waarschijnlijk kun je de verhaallijn in het Engels prima volgen, maar is dat waar lezen om gaat? Iedereen die weleens van een goede vertaling heeft genoten en het origineel ernaast heeft gehouden weet hoe mooi het kan zijn. Er zijn uiteraard ook boeken die misschien niet zo aandachtig vertaald worden. Wat mij betreft mag je daarom van boeken als Fifty Shades of Grey best volhouden dat je die liever in de oorspronkelijke taal leest. Maar ik denk dat dat niet het type boek is waarvan mensen dat graag zeggen.
Uiteraard was jij, hard//hoofd-lezer, toen je aan dit stuk begon van plan daarna op Facebook een berichtje achter te laten dat jij wel altijd boeken in de oorspronkelijke taal leest omdat dat beter is. Maar misschien heb ik je kunnen overtuigen een keer een vertaling op te pakken. Het is immers niets om je voor te schamen. Sterker nog, volgens mij kun je prima net zo hoogdravend uit de hoek komen door te beweren dat je louter vertalingen leest omdat je dan een rijkere leeservaring hebt.