Een beetje New York in Nederland: hard//talk is onze variant van Talk of the town van The New Yorker. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Graag horen we wat u van deze rubriek vindt. Mailt u ons!
Rolmodel
Circus Chomsky
Noam Chomsky komt naar Nederland. De Westerkerk in Amsterdam was binnen een paar dagen uitverkocht, de website waarschuwt voor illegale doorverkoop, het IISG streamt live en zijn lezing in Leiden zal op groot scherm te zien zijn. De meest geciteerde intellectueel ter wereld is ondertussen 82 en nog steeds voltijd kwaad over het onrecht in de wereld. Onlangs vroeg BBC-interviewer Jeremy Paxman: “Why haven’t you mellowed?” Chomsky: “Because I look at the world.”
Er is iets paradoxaals aan de positie van Chomsky als cultfiguur. Naast de meest geciteerde is hij vermoedelijk ook de best betaalde anarchist ter wereld: na 11 september kon hij zijn gages voor een lezing ophogen tot $11.000.
Het is moeilijk om je de hedendaagse taalkunde voor te stellen zonder Chomsky. Wie Syntactic Structures (1957) openslaat wordt nog steeds getroffen door de helderheid waarmee hij grammatica als een formeel systeem beschrijft. Aspects of the Theory of Syntax was in de jaren zestig een onwaarschijnlijke bestseller, en nog steeds worden mensen kwaad over zijn opvatting dat taal een diepere structuur heeft die zo complex is dat ze onmogelijk geleerd kan worden en daarom wel aangeboren moet zijn.
Maar dat is niet waarom de Westerkerk straks vol zit. Anders dan zijn rivaal George Lakoff, die tegenwoordig vaak wordt aangehaald door journalisten vanwege zijn ideeën over framing, bedrijft Chomsky namelijk geen politiek als linguïst. En dat scheelt. Waar Lakoffs boeken aan elkaar hangen van zelfherhaling, pseudowetenschap en radical chic, heeft Chomsky tenminste de street credibility van iemand die in de jaren zestig voor tien man in het buurthuis tegen de Vietnamoorlog tekeer ging. Maar of zijn gehoor in de Westerkerk iets zal horen wat ze nog niet wisten valt te betwijfelen. Vermoedelijk komen ze vooral om Chomsky te zien.
Daarom een waarschuwing: reken niet op een boeiend gesprek naderhand. Chomsky blijft niet borrelen.
Door Floris Solleveld
Ver weg
Democratische hervormingen in bezet Tibet
Niet Kadhafi of Mubarak, maar de veertiende Dalai Lama, Tenzin Gyatso, is de langst zittende politiek leider ter wereld. Al sinds november 1950, een maand na de Chinese inval in Tibet, is hij de internationaal erkende leider van de Tibetanen. Broeder Leider, de Gids van de Revolutie van Libië, komt met zijn 42 jaar slechts op een teleurstellende tweede plaats. Mubarak doet met zijn twintig jaar niet eens echt mee.
De ironie hierbij is wel dat de macht van de Dalai Lama niet veel verder strekt dan zijn eigen persafdeling; China maakt de dienst uit in Tibet. Bovendien droeg de Dalai Lama al in 1990 zijn politieke functies over aan de Tibetaanse regering in ballingschap. Daarom is het des te opvallender dat Zijne Heiligheid afgelopen week bekend maakte af te zullen treden voor een democratisch gekozen leider.
De Dalai Lama lijkt bijna geïnspireerd te zijn door de dictatoriale bijltjesdag die het Midden-Oosten overspoelt, alhoewel zich voor zijn residentie in Noord-India nog geen woedende volksmassa’s hebben samengepakt. Toch is politieke hervorming noodzakelijk, zoals hij volgende week op de bijeenkomst van het Tibetaanse parlement in ballingschap duidelijk zal maken.
Het is niet dat hij zich zorgen maakt om zijn eigen positie, maar om die van zijn opvolger. China, door wie de Dalai Lama gezien wordt als separatist, wacht geduldig tot hij komt te overlijden, zodat ze een eigen opvolger naar voren kunnen schuiven. Dit deden ze ook al in de zogenaamde Pänchen Lama-controverse (de Pänchen Lama is de vice-Dalai Lama), toen de Chinezen hun eigen reïncarnatie van de Pänchen Lama identificeerden en van de Tibetaanse kandidaat plotseling geen spoor meer te bekennen was. Mochten de Tibetanen nu een 'gekozen leider' krijgen, dan kan Bejing díe truc in ieder geval niet meer uithalen.
Door Elon Heymans
De letteren
Louis van Gaal
Louis van Gaal heeft zich onmogelijk gemaakt in München; niet vanwege zijn voetbalprestaties, maar vanwege zijn boek. Zijn boek, ja. Dat niemand heeft gelezen. De coach moet Bayern aan het einde van het seizoen (voortijdig) verlaten.
Van Gaal is een van de meest succesvolle trainers uit de geschiedenis van het clubvoetbal. Vorig seizoen voegde een ‘dubbel’ aan zijn palmares toe: het landskampioenschap en de nationale beker van Duitsland. Van Gaalde haalde tevens de finale van de Champions League. Nu, nog geen tien maanden later, zit Louis op de wip. Bayern staat vijfde, is uitgeschakeld in de beker, en het is de vraag de 1-0 voorsprong tegen Inter Milaan in de kwartfinale van de Champions League dinsdag aanstaande kan worden behouden.
Toch is dit niet de ware reden achter zijn vertrek deze zomer, aldus de Duitslandcorrespondent van NRC Handelsblad, Joost van der Vaart (geen broer van). Je zou zeggen: volgend seizoen wordt het beter. Kijk maar naar de statistieken. Maar de verhoudingen tussen Van Gaal en de Beierse clubleiding zijn bekoeld. Volgens Van der Vaart gebeurde dat na publicatie van Van Gaals grote autobiografische 'voetballeerboek' Biographie und Vision: Louis trok met zijn boek te veel eer naar zich toe en beledigde bovendien de clubleiding door hen een exemplaar te overhandigen. Dit overkwam Jaap Stam eerder bij Manchester United na voorpublicaties uit zijn biografie (thans enkel tweedehands verkrijgbaar): het boek kon clubtrainer en –icoon Alex Ferguson niet bekoren en de kale verdediger kon ondanks al het succes zijn spullen pakken. Wat betekent dit nu? Welnu, voetballers moeten voetballen en niet schrijven. Behalve geschiedenis, dan.
Je moet dus gewoon de Champions League weer winnen, Louis. En bondscoach worden van Argentinië.
Door Philip Huff
Commentaar
De worst van Flip Dewinter
"Ontslagen omdat ik een hoofddoekje draag." Het klinkt als een poster tegen racisme, zoals je die wel vaker ziet. Maar is racisme wel zo’n onfeilbaar en vastomlijnd begrip? De Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam in België lijkt daar anders over te denken. Ze ontsloegen een meisje met een hoofddoek, uit culturele fijngevoeligheid.
"In België werkt het anders, dat is tenminste de informatie die wij hebben gekregen. Daar is het een uitzondering als iemand in een publieke functie een hoofddoek draagt. Ze zijn daar blijkbaar minder ver, minder tolerant dan in Nederland," was HEMA's reactie, zoals te lezen in de Volkskrant van 9 maart. En hierdoor werd het contract van de uitzendkracht die, na negatieve reacties van klanten, weigerde haar hoofddoek af te zetten, niet verlengd. Wie is de HEMA om die arme, minder ver geëvolueerde Belgen voor het hoofd te stoten? Men moet zich aanpassen als men in andermans land is, nietwaar?
Maar is het wel acceptabel om je als winkel te laten leiden door de vooroordelen van je klanten? Jozef De Witte, directeur van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding (CGKR) vraagt zich af of het dan ook mogelijk is om winkelbedienden te ontslaan die te dik of te dun zijn, of piercings hebben. En toegegeven, hij heeft een punt. Discriminatie uit commerciële motieven is nog steeds discriminatie.
Natuurlijk staat het een werkgever vrij om zijn werknemers te vragen zich neutraal op te stellen, wat kan inhouden dat de HEMA winkelbediendes vraagt om geen aanwezige tekenen van hun geloofsovertuigingen te dragen. Maar wellicht moet de HEMA zich afvragen hoe neutraal ze overkomen als Flip Dewinter van het Vlaams Belang in 'Nog steeds wakker Nederland' oproept om en masse rookworsten bij ze te kopen. Ook als die niet verkrijgbaar zijn in dat minder ontwikkelde land.
Door Meredith Greer
Post Scriptum
Tijdelijk Stedelijk
Afgelopen weekend snelde kunstminnend Nederland zich naar de nieuwe expositie in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Hoewel, een nieuwe expositie? Volgens het museum is het slechts een “temporary stedelijk” in de gerenoveerde oudbouw. Toen het museum in 2008 uit het Post CS gebouw vertrok, bleek dat de verbouwing aan het Museumplein flink wat vertraging had opgelopen. Het Stedelijk was dakloos, de vaste collectie verbleef in het depot, en de culturele elite werd steeds wanhopiger. De Facebookpagina Stedelijk doe iets werd opgericht, en bij een college kunstgeschiedenis barstte de hoogleraar bijna in tranen uit toen ze besefte dat de zaal gevuld was met "een generatie zonder Stedelijk". Nu opent het museum zijn deuren met een tijdelijke expositie van de vaste collectie.
Het is een verademing om over de monumentale trap en door de zalen van het gebouw te lopen en werken te zien die je alleen van plaatjes kende. Maar al wandelend blijkt een rode draad in de expositie te ontbreken; tijden, thema’s en stromingen buitelen over elkaar heen. Het bijbehorende tekstje biedt ook weinig uitkomst: Temporary Stedelijk 2 toont de veelgeroemde collectie moderne en hedendaagse kunst en vormgeving in de hele breedte." Hoe goed de werken ook zijn, het willekeurig neerzetten van werken met alleen de titel, kunstenaar en het jaartal ernaast is teleurstellend. Als een roofdier struin ik de zalen af: hoe kan mijn culturele honger gestild worden als ik niet weet waarom ik dit voorgeschoteld krijg? Mijn tocht eindigt bij het werk Dubble tumble van Piero Golia, dat speciaal voor deze expositie is gemaakt en nieuw licht werpt op abstractie, kunst en ruimte.
Het kan dus toch. Stedelijk, doe het!
Door Roos Euwe