De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Vijf korte commentaren, in woord en beeld, van onze redacteuren.
Illustratie: Joost de Haas
De Hofstad
De toekomst
"Ik typte 2011 in, en daar was-ie", zei meesterhacker Bram Talman met gepaste bescheidenheid over het kraken van de beveiliging van de Miljoenennota. Hij had zijn lijstje met mogelijke wachtwoorden – welkom2011, markrutterules, gedoogkabinetwhazzabitches – uiteindelijk niet eens nodig bij zijn operatie. De tips van zijn Iraanse collega’s verdwenen eveneens in de prullenmand. Bram Talman uit Gouda is een computergenius van de bovenste plank, waar zelfs onze zwaarbeveiligde overheid niet tegen bestand was. Kun je je überhaupt beschermen tegen de Bram Talmannen van deze wereld? Nee. Hij zei zelf misschien wel 'Ik ben geen hacker!', maar we weten allemaal dat dat hét hacker-motto is.
De digitale sufheid is typisch voor een overheid die helemaal niets van deze tijdsgeest begrijpt. Hé Piet Hein Donner, de jaren ’50 hebben gebeld: ze vragen wanneer je naar huis komt. Uit de inhoud van de Miljoenennota blijkt bovendien dat ‘de toekomst’ voor dit kabinet niet verder reikt dan volgende week dinsdag. Juist nu tot iedereen is doorgedrongen dat we aan het begin van een nieuw tijdperk staan, schuwen onze leiders elke vorm van vernieuwing.
De boze blanke man wordt vertegenwoordigd door de populisten, maar wie verdedigt de belangen van de Jungmenschen? Iedereen, de koningin incluis, zegt: “De crisis raakt iedereen even hard.” Dit doet me denken aan Ricky Gervais, die moet lachen als hij hoort dat een vrouw van 93 met verwondingen in het gezicht ‘verminkt voor het leven’ is. “Je verminkt een baby voor het leven, een bejaarde hooguit voor een paar jaar!”
Het nieuws wordt gedomineerd door de krampachtige pogingen om een gemankeerd economisch systeem nog even in stand te houden. De obsessie met fossiele brandstoffen duurt nog immer voort. Ondertussen smelten de ijskappen en gokken Rutte en zijn vrienden met de pensioenen van de generaties na hen. In Spanje en Chili hebben ze er al genoeg van. Hoe lang zijn wij nog stil?
Door Rutger Lemm
Rolmodel
Ongewenst openbaar
Extreme kunst zorgt vaak voor onenigheid, voor onoverbrugbare meningsverschillen of onderbuikgevoelens. In de openbare ruimte - die we met z'n allen delen en waar iedereen zich naar ons idee 'thuis' moet kunnen voelen - kan een meningsverschil over hoe die ruimte gebruikt moet worden, zorgen voor een frontale botsing.
Een recent voorbeeld is De Watertrappelaar die afgelopen donderdagnacht door een anonieme kunstenaar in de vijver van het Vondelpark werd geplaatst. Het metalen mannetje dat z'n hoofd boven water probeert te houden werd opgemerkt door een aantal enthousiaste Amsterdammers, maar was binnen enkele uren alweer verwijderd door de stadsreiniging. Niet vanwege een aanstootgevende inhoud of veiligheidsregels, maar simpelweg omdat dat volgens de gemeente niet de bedoeling is van de openbare ruimte. Precies andersom ging dat de afgelopen jaren in Rotterdam rondom Paul McCarthy's werk Santa Claus, beter bekend als Kabouter Buttplug. Hier was het de kunstafdeling van de gemeente, verantwoordelijk voor de aanschaf van het werk, die zich de woede van de burger op de hals haalde. De afkeer van de zwarte Kerstman met het seksspeeltje in de hand was zo groot dat er acht jaar lang is gelobbyd en gediscussieerd over waar het ding moest komen. Het theatergezelschap Wunderbaum herinnerde ons daar afgelopen maandag weer aan in hun extreme voorstelling Looking for Paul.
Naar aanleiding van het gesjouw en gedoe met Kabouter Buttplug, en gefascineerd door de weerstand die McCarthy's werk oproept, waren de spelers bereid ver te gaan in hun zoektocht naar Paul en naar de grenzen van het toelaatbare. Het zorgde voor een extreme voorstelling waar niet ieders onderbuik tegen bestand was. Maar belangrijker is dat Wunderbaum oprecht en vol overgave de verschillen probeert te begrijpen en het vreemde wil onderzoeken. Een open houding en oprechte interesse in plaats van vasthouden aan de verschillen - dat zou de term 'openbare ruimte' meer recht doen.
Door Roos Euwe
Nieuws in beeld
Illustratie: Anne Brakema
Commentaar
Starry night on the catwalk
Het Stedelijk Museum gaat weer dicht, nog voor het officieel heropend is. Dit lijkt op het eerste oog een raar gegeven, maar wie de situatie aan het Amsterdamse Museumplein al langer volgt, kijkt hier niet meer van op. De verbouwing in het Rijksmuseum sukkelt in slakkentempo voort, en hoewel het Stedelijk vorig jaar met veel bombarie een deel van het gebouw openstelde voor tijdelijke tentoonstellingen (in afwachting van de nieuwbouw die ècht bijna klaar was) lijkt er toch weer een kink in de kabel te zijn gekomen. “Je breekt de nek van mijn museum,” schijnt directeur Ann Goldstein tegen de gemeente te hebben gezegd.
Gelukkig hebben we het Van Gogh Museum nog. Dat onze roodharige vaderlandse held blijft fascineren, bleek afgelopen week tijdens New York Fashion Week, waar de gezusters Mulleavey van Rodarte hun voorjaarscollectie voor 2012 presenteerden. Het kleurenschema was Provençaals, en de luchtige zomerjurken droegen prints van de meest iconische werken van Van Gogh: onder anderen de Zonnebloemen en de Sterrennacht. De ontwerpsters verdienden een compliment voor hun collectie, ondanks dat zij hun inspiratie wellicht iets te letterlijk namen. Of zoals een blogger schreef: “I kind of appreciate [...] the smirking quality of a $4,000 dress that looks a little like a blown-up version of a $4 museum gift shop mug”.
Ook Woody Allen liet zich inspireren door Van Gogh: de prachtige filmposter van zijn Midnight in Paris, die afgelopen week in première ging in Nederland, toont een stadsgezicht van Parijs dat overloopt in – daar is ie weer – de Sterrennacht. De hoofdpersoon is een schrijver die droomt van het verleden: van Goghs starry night staat symbool voor deze nostalgische romantiek.
Het zou interessant zijn om in het Van Gogh Museum een interpretatie te zien van hoe beroemde werken worden toegeëigend door populaire cultuur. Het museum heeft alleen net aangekondigd tijdelijk dicht te gaan in 2012. Er moet verbouwd worden.
Door Sanne Rispens
Machtige Media
Als en dan
Laatst had ik een gesprek over het verschil tussen ‘als’ en ‘dan’. Ik vind het namelijk mooier als die twee uit elkaar worden gehouden, maar ik kon niet beargumenteren waarom. Je kan namelijk best uit de context opmaken of het gaat om een overeenkomst of een verschil. De distinctie tussen ‘als’ en ‘dan’ is dus niet van belang om je goed uit te drukken. Dat ik alsnog niet wil dat "Pietje is groter als Jantje" correct Nederlands wordt, betekent misschien dat ik niet van verandering houd.
Nederlandse media houden wel van verandering, want hun consumenten raken snel verveeld. Vandaar dat De wereld draait door in het nieuwe televisieseizoen hun merchandise niet langer aanprijst met het irritante nepwoord ‘supernietmeernormaal’, maar met het al even irritante nepwoord ‘uitstekelbaars’. En vandaar dat NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch heeft bedacht om een derde NRC-krant te lanceren: de NRC-ochtendkrant.
Het is niet makkelijk om steeds wat nieuws te verzinnen, maar Vandermeersch doet goed zijn best. Niet zo lang geleden toverde hij de NRC nog om naar tabloidformaat en voegde hij het nieuwe katern Lux toe, voor de golfspelende krantenlezer met het Zwitserleven gevoel. Hij deelde de tabloid op in ‘snelle’ en ‘trage’ pagina’s. De voorpagina is van alle pagina's de snelste, want daar staat inmiddels niets meer te lezen. Hij raadpleegde bij elke beslissing wel zijn lezers, heel vooruitstrevend, en maakte daar verslag van op zijn blog. En nu dus de ochtendkrant, die hetzelfde is als het avondblad, maar met een aangepaste nieuwspagina. Zo, stelt de hoofdredacteur, ben je altijd op de hoogte van het allerlaatste nieuws. Behalve als je graag ’s avonds nog een krantje koopt, want "om logistieke redenen wordt enkel de ochtendkrant in winkels aangeboden."
Als ik echt niet van verandering hield, zou ik moeite hebben met het bovenstaande. Maar ik vind het wel best. Zolang de NRC maar ‘als’ en ‘dan’ uit elkaar blijft houden.
Door Kelli van der Waals