Asset 14

Grasduinend/​stressend door Brainwash heen

Grasduinend/​stressend door Brainwash heen

Dylan Meert, zelf programmamaker bij Pakhuis De Zwijger, bezocht het Brainwash Festival en zag het met zijn professionele blik aan. Zijn oordeel: Brainwash zette een inspirerend festival neer met verschillende denkers, dat echter zelden verder ging dan oppervlakkige presentaties.

Het was weer Brainwash Festival, hét pr-event voor de Amsterdamse intelligentsia bij uitstek. Een hele dag lang loop je van hot naar her in het zuidelijke puntje van de Wallen, het laatste bastion waar de faculteit wijsbegeerte en de theaterzalen nog de nutellaficatie van Amsterdam konden tegenhouden. Er staat een druilerig ochtendzonnetje en de rode linten op de bruggen zijn aangespannen, het publiek heeft er zin in. Althans, in elk geval tot het de meterslange rij aan het Compagnietheater tegenkomt, waar iedereen fysiek een bandje moet afhalen aan een in elkaar geknutselde tafel waar een zestal vrijwilligers druk in de weer is. Je zou toch denken dat dat slimmer moet kunnen.

Mijn dag begon met klaarkomen. In haar theaterlezing ging Gian van Grunsven dieper in op de zoektocht naar het ‘sleeping beauty orgasm’ - een spirituele vorm van orgasme waarbij je zonder klaarkomen levensenergie krijgt. Je moet tijdens het masturberen de seksuele energie vangen in de buik, langs de ruggengraat naar het hoofd toe brengen, concentreren in de mond en dan doorslikken. Fascinerend, voornamelijk omdat Gian al deze cursussen ook zelf gevolgd heeft, met als moraal van het verhaal dat je met de ontdekking van het lichaam de verbintenis met de wereld sterker maakt. Ik zag door de yoni-eieren het bos niet meer, maar vond deze theaterlezing door haar langere tijdsduur, opbouw en vorm, prikkelend, vol met inzichten en diepgravend. Iets wat jammer genoeg ontbrak in de volgende talks en wat ik wel van Brainwash verwachtte.

Met alle respect voor Arjen, maar niemand zat daar voor hem.

Een goed voorbeeld hiervan was het programma met Murat Isik. Voor ik op de inhoud wil ingaan noem ik hier weer de situatie die tekenend was voor Brainwash, namelijk de lange wachtrij, de beperkte zitplaatsen en de gesloten deur. Zelfs toen ik tien minuten vroeger was konden ik en ongeveer vijftig anderen niet meer binnen. Louter en alleen voor het schrijven van dit verslag kon men nog ergens achteraan een plaats fixen, waarvoor dank. Deze dynamiek maakte van het hele Brainwash Festival een nogal stressvolle, planmatige concurrentiestrijd, terwijl je juist wil grasduinen en verrast wil worden. Een gemiste kans – hoe viel dit op te lossen?

Murat Isik dan. De winnaar van de Libris Literatuurprijs met het boek Wees Onzichtbaar, een ijzersterke semiautobiografische roman over het opgroeien van een Turkse jongen in de Bijlmer. Een prachtig boek over opgroeien, identiteit en vaderschap gesitueerd in een uniek Nederlands project, met inzichten over ongelijkheid, tolerantie en hoe het idealisme van politici vaak niet overeenkomt met de dagelijkse praktijk. Het publiek keek uit naar een ontluikend en diepgaand gesprek. Maar, er zat nog iemand bij: Arjen van Veelen, een journalist die een boek geschreven heeft over ongelijkheid in St. Louis. Met alle respect voor Arjen, maar niemand zat daar voor hem. De moderator was goed voorbereid, het gesprek liep vlot, maar elke mogelijkheid voor diepgang en spontaniteit werd gedood vanwege de tijdsdruk. Elke spreker kreeg een kleine twintig minuten, wat te kort bleek voor een zinvol interview. Dan krijg je een slotvraag die letterlijk de hoofdvraag van de gehele avond had kunnen zijn: ‘Is er hoop voor een kleinere kloof in Amerika en Nederland?’ Opnieuw een gemiste kans.

Ook een teleurstelling kan waardevol zijn.

Vervolgens naar Alfred Birney, de winnaar van de Libris Literatuurprijs in 2017, schrijver van de monumentale mustread De tolk van Java, die een diepte-interview deed aan de hand van vragen uit het boek Volgens Proust. Dit was een bijzonder moment, een programma dat absoluut goud was en dat het gehele Brainwash Festival, met al zijn productionele foutjes, voor mij de moeite waard maakte. Het was de eerste keer in zestien maanden dat Alfred Birney een publiek optreden gaf, gezien zijn slechte gezondheid. We kregen verschillende aspecten van zijn karakter te zien via vragen als ‘Waar ben je bang voor?’ en ‘Wie zie jij in de spiegel wanneer je opstaat?’. Jammer genoeg was zijn persoonlijkheid wel niet de mooiste of de meest inspirerende. Hij was heel erg lastig, cynisch en probeerde continu het gesprek te ontwrichten. Ik vermoedde ook dat hij dronken was. Ik kreeg een soort van lichte reality check/teleurstelling toen mijn held niet voldeed aan mijn ideaalbeeld. Gelijkaardig aan het gevoel dat ik kreeg toen ik een bekend interview met Bukowski zag, waar hij dronken agressief uithaalt naar zijn toenmalige vriendin. Van sommige schrijvers wil je alleen het werk kennen en niet de persoon. Maar goed, het was een diepgaand en kwalitatief gesprek. Ook een teleurstelling kan waardevol zijn.

Het vervolg is gelijkaardig aan wat ik hierboven al gezegd heb: een gesloten deur en programma’s die qua vorm nogal op de oppervlakte bleven. Boven alle kritiek uit wil ik toch gezegd hebben dat Brainwash nog steeds een uniek festival blijft waar elke bezoeker een bijzondere ervaring krijgt, met hier en daar losse productionele foutjes die zeker opgelost kunnen worden. Maar je moet als bezoeker wel weten waar je aan toe bent: een buffet van korte presentaties, waar de echte diepgang mist. Brainwash kan op een heel brede en toegankelijke manier mensen engageren om na te denken en te filosoferen, waar, om het met de woorden van presentator Johan Fretz te zeggen, een mens al snel hoopvol van wordt. Maar in de huidige vormgeving is het aan de bezoeker om die volgende stap verder te zetten en het werk te lezen van de denker die je inspireerde. De diepte maak je op het Brainwash Festival nog steeds zelf.



Foto: Hayden Stinebaugh via Flickr.

Mail

Dylan Meert is een filosoof uit Gent en programmamaker bij Pakhuis De Zwijger. Hij houdt van 's nachts wandelen in Amsterdam, Griekse yoghurt en Bialetti-koffie.

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
Lees meer
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen