Veteraan Freddie Quell (Joaquin Phoenix) keert na de Tweede Wereldoorlog getraumatiseerd terug naar huis. Hij brouwt zijn eigen mysterieuze cocktails, is geobsedeerd door vagina's, belandt in gevechten en wordt overal ontslagen. Tot hij de charismatische denker Lancaster Dodd (Philip Seymour Hoffman) tegenkomt. Deze gelooft dat mensen gekweld worden door trauma's uit vorige levens en dat ze hun emoties kunnen overwinnen. Hij ziet in Freddie de ideale pupil en zo begint een fascinerende strijd tussen twee tegenpolen.
Emy: Van tevoren dacht ik: dit wordt een avondje Scientology-bashing.
Philip: Dat was het in zekere zin toch ook?
Emy: Er zitten natuurlijk wel wat verwijzingen naar Scientology in. De techniek die gebruikt werd om mensen van hun trauma’s af te helpen: ‘processing’. Dat is bijna letterlijk ‘auditing’.
Rutger: Ja, de figuur van Lancaster Dodd en The Cause zijn op L. Ron Hubbard en zijn Dianetics-beweging geinspireerd. Maar dat was meer omdat Paul Thomas Anderson geïnteresseerd was in de nostalgie van de jaren vijftig en de trauma’s van veteranen. Wat nog altijd een actueel thema is. Alle liedjes gingen toen over spoken, verloren liefdes. En Hubbard en zijn volgelingen wilden terug naar hun vorige levens.
Emy: Jij hebt ook dit interview gelezen?
Rutger: Hehe, onder andere. Zoals ze zeggen: I fell down a Google hole.
Emy: Maar als je dat interview leest, zie je dus dat Anderson er helemaal niet op uit was om Scientology te bekritiseren. Hij voelde zelfs sympathie voor de gelukszoekers van de Dianetics.
Rutger: Toen ik deze reclame voor Scientology zag, was ik ook wel onder de indruk. Het past echt bij tijden van crisis, met die rustige antwoorden op grote vragen.
Emy: Pas op hoor Rutger, ze roven je helemaal leeg!
Philip: In de kern gaat The Master over machtsrelaties. Op een gegeven moment zegt Dodd tegen Freddie dat als het hem ooit lukt om te leven zonder wat voor een meester dan ook, hij iedereen maar moet vertellen hoe hij dat voor elkaar heeft gekregen. Dat was voor mij de essentie. We kunnen niet zonder meester, of het nou een god is, of de wetenschap, of een charismatische, blonde dikzak met een snor. Anderson suggereert dat sektes maar al te graag op de zwaktes van de mens inspelen. Dat verklaart waarom Mister Scientology Tom Cruise niet blij was met de film.
Rutger: Het ging volgens mij over het eeuwige dualisme van gevoel en verstand. Freddie is een ontembaar beest, Dodd de kalme redenaar. Maar uiteindelijk blijkt die tweedeling helemaal niet zo duidelijk: Dodd heeft woede-uitbarstingen, Freddie is in al zijn waanzin oprechter dan die enge sekte-leden… Eerst keek ik hoofdschuddend toe hoe Freddie zichzelf de vernieling in hielp, maar later werd ik steeds jaloerser op zijn onbegrensde gevoeligheid. Alle impulsen die ik de hele dag negeer of stroomlijn, lééft hij gewoon.
Philip: Haha, het wordt nu heel lastig om de Duitse filosofen of Oostenrijkse psychiaters links te laten liggen.
Emy: De nadruk ligt op Freddie. In zekere zin is hij ook een meester. Het ontembare beest dat Freddie is, dat spreekt Dodd stiekem ook heel erg aan. Ik dacht steeds: ‘Waarom toch? Waarom drinkt Dodd die zelfgestookte hoestdrankjes mee? Waarom wil hij zo graag met Freddie stoeien in het gras?’ Maar toen zag ik het… Willen jullie het weten?
Rutger: Oh Emy, je verleidt me zo met je irrationele en grensdoorbrekende redeneringen… Ja meesteres! Kwel ons niet langer! Ja wij willen het weten!
Emy: Nu verwachten jullie natuurlijk iets over vorige levens, maar daar doe ik niet aan mee. Nee, het kwam door… zijn vrouw Peggy (Amy Adams)! Die is de eigenlijke meester in de film. Zij houdt Dodd op een gegeven moment gewoon letterlijk bij de ballen! En hij zit zo onder de plak dat hij de woeste gekkigheid van Freddie loopt te verheerlijken. Hij denkt dat Freddie werkelijk vrij is, terwijl die man de meest vreselijke bocht moet drinken om de dag een beetje door te kunnen komen.
Philip: Hier zie je dus dat iedereen een meester nodig heeft.
Rutger: Het was mooi hoe Peggy haar man zo streng en toch bekwaam aftrok bij de wastafel.
Philip: Dat was uit het leven gegrepen.
Rutger: Jouw leven? Ik ben nog nooit afgetrokken bij een wastafel. Jammer, wel.
Emy: Jongens, focus! Dit is dus precies wat er met Dodd gebeurde, het ging zo goed met z’n carrière, maar toen werd hij weer afgeleid door libidineuze gedachten. Zo komt er nooit een allesomvattende filosofie van de grond.
Rutger: Joaquin Phoenix, wat een geweldenaar. Ik ben echt fan sinds I’m Still Here, die rare mockumentary van Casey Affleck waarin Phoenix rapper wil worden en faalt. In The Master was hij eng, onuitstaanbaar en toch mooi. Vond jij hem aantrekkelijk, Emy?
Emy: Okee, je hebt me effectief afgeleid. Phoenix was aan de ene kant afstotelijk, met z’n gebogen rug en z’n vertrokken gezicht, maar toch hè, dat dierlijke. Als je weet dat een personage zo seksueel ingesteld is, dan is dat stiekem heel aantrekkelijk. Je gaat zelf automatisch ook aan seks denken.
Philip: Haha, ja? Door die gebogen rug, die handjes in de zij, en de lege blik in z’n ogen? Die scènes in de cel, met dat bed: daar was ik echt enorm van onder de indruk. Zoveel agressie. En dan Hoffman in dat hok ernaast. Soort gefakete kalmte. Schitterend!
Rutger: Of die eerste ondervragingsscène, waarbij Phoenix zichzelf in het gezicht slaat, Hoffman hem uitdaagt en de camera heen en weer schiet tussen twee close-ups. Een soort gevecht tussen King Kong en Godzilla. Wow! Phoenix bleef maandenlang in character, las ik. Het kapotschoppen van die toiletpot in zijn cel, dat lange gevecht met die dikke man, dat was allemaal geïmproviseerd. Hij was onhoudbaar, vloog regelmatig van de set af, de lampen in. Anderson houdt van dat soort gestoorde acteurs, eerder zag je dat met Tom Cruise (Magnolia) en Daniel Day-Lewis (There Will Be Blood).
Philip: Dat geloof ik graag. Dat soort risk-management maakt van Anderson verreweg de beste Amerikaanse regisseur die er is. Naast het feit dat het een filmisch genie is. Het was prachtig op 70mm! En There Will Be Blood was de beste film van het eerste decennium.
Emy: Hij is de ware Meester. Hebben we het antwoord toch nog gevonden.