De Facebookvriendschap met de mysterieuze Mario zet Ine aan tot een zoektocht naar haar eigen grote IK. Zelfhulpboeken, een documentaire en een soundtrack vol ego's helpen haar op weg.
In 2012 kreeg ik een Facebookvriendschapsverzoek van Mario. Ik kende hem niet, maar aangezien hij een Italiaanse artiststa indipendente is en we één vriend gemeen hebben, was Mario natuurlijk welkom. Mario maakt grote, kleurige schilderijen en hij post met enige regelmaat foto’s van zichzelf. Meestal in het gezelschap van een opvallend mooie vrouw. Op het eerste gezicht oogt het alsof Mario altijd gefotografeerd wordt zonder zijn medeweten. Maar de onlogische props en zijn talent om zelfs op een volkomen leeg strand de aanwezige camera niet te zien, verraden hem. Alle foto’s van zichzelf post hij in het fotoalbum genaamd Mario, Myself and I.
Vandaag deelt Mario na enige tijd weer eens een foto. Hij zit in zijn zwembroek bongo te spelen op een verlaten strand en naast hem danst een vrouw in een zwierig rokje. Het is een hergebruikte zomerfoto, want op dit moment is het bij Mario maar 9 graden. De bongofoto is de 383ste foto in het album Mario, Myself and I. Mario, Myself and I, het is zo schaamteloos dat hij er vast iets mee bedoelt. Maar wat toch, Mario? Is het een aanklacht tegen het ego, een egodocument, een knipoog naar iets of iemand? Is het een verwijzing naar jezelf als de Heilige Drie-eenheid? Ik heb er hard naar gezocht, maar heb Mario nog nooit op ironie kunnen betrappen.
Hij meent het.
Elke keer als Mario zijn fotoalbum heeft aangevuld hoor ik I, Me, Mine van The Beatles in mijn hoofd. Het meerstemmige refrein heeft iets prettig naargeestigs. Het zeurt in je oren en dat komt de inhoud van het nummer ten goede. Harrison schreef I, Me, Mine na een (achteraf) leerzame lsd-trip waarin alles ondergeschikt was aan zijn ego. 'Er is de kleine ik die zegt "ik ben dit" en de grote ik. Het is dualiteit en ego. Als de kleine ik opgaat in de grote ik, then you are really smiling', aldus wijlen George Harrison.
Mijn kleine ik die opgaat in de grote ik, really smiling. Het klinkt nastrevenswaardig, maar nergens legt Harrison mij uit wat zijn grote ik precies inhoudt. Waar moet een kleine, gemiddelde ik naar streven om groot te zijn? Ik moest op zoek. Lsd vind ik eng, dus ik dook in de boeken.
I-I-me-me-mine, I-I-me-me-mine
I-I-me-me-mine, I-I-me-me-mine
All I can hear, I me mine
I me mine, I me mine
George Harrison/ The Beatles - I Me Mine
Ik zocht naar boeken met de titel IK en vond er vijf. Voor elke fase van het vinden van je IK is een boek, te beginnen met de vraag of er überhaupt wel een IK bestaat. Volgens IK? van Henk Vandaele wel. Zijn boek is een filosofische tegenreactie op neurologen die beweren dat wij slechts een slaaf van onze chemie zijn. Hij is van mening dat een vrij ik wél mogelijk is en verwijt deze neurologen (de materialisten) denken vanuit een dogmatische metafysica. Vandeale plaatst hier een kritische metafysica tegenover. 'Zelfreflectie en zelfbesturing bewegen zich relatief binnen de sfeer van het onbepaalde', vindt Vandaele. Ingewikkelde materie, maar volgens hem is je ik maakbaar, dus aan de slag ermee.
Remco Claassen staat je hierin bij. Hij is docent IKOLOGIE en zijn boek IK helpt je het mooiste op aarde te vinden: je eigen ik. Samen met Claassen ga je op zoek naar je innerlijke kompas. Dat heb je nodig om je ik in kaart te brengen. Je maakt een plan voor je eigen leven, anders word je ingezet binnen andermans plannen. Het is juist de bedoeling dat je anderen voor jóuw karretje spant. Want dat is goed, gezond egocentrisme. Claassen belooft een hoog individueel rendement. Ook als luisterboek!
It's just me myself and I
It's just me myself and I
It's just me myself and I
It's just me myself and I
De La Soul - Me, Myself and I
Als je (eindelijk) je eigen ik bent, maar die ik valt tegen, dan leer je met het boek IK2 van Margriet Sitskoorn een betere versie van jezelf te worden. Met behulp van het EFFECT-programma train je door middel van opdrachten en als illustraties vermomde grafieken, je prefrontale cortex. Dat is belangrijk, want die is bij succesvolle mensen beter ontwikkelt. Zo transformeer je van speelbal naar spelleider. Eenmaal af laat IK van R. Shove je vast oefenen voor het grote exclusieve interview dat je zonder twijfel ooit zult geven, wanneer de wereld eindelijk ontdekt hoe geweldig je eigenlijk bent.
Je eigen ik worden of verbeteren is arbeidsintensief. IK, De Workshop, ook van Remco Claassen, kost minder tijd. Hierin krijg je in één dag alle tools die je nodig hebt om meer aan jezelf te denken, uiteraard ook volgens het concept van de E=MC2 energie-coach.
Na een dagje bladeren krijgen de baanbrekende concepten iets potsierlijks. Gezond egocentrisme wordt vaak genoemd als doel. Langzaam word ik woedend. Hoezo gezond? Je kunt het woord gezond overal voor zetten! Ik moet iedereen argwanen, constant op mijn hoede zijn en mijn ego moet door het dak wil ik succesvol worden. Zo groot heeft George Harrison zijn grote IK vast niet bedoeld.
So hurry up with my damn massage
In a French-ass restaurant
Hurry up with my damn croissants
I am a god
I am a god
I am a god
Kanye West - I Am A God
'Waan je groots op momenten, maar stap er ook weer uit,' adviseert een psychiater in Ester Goulds documentaire A Strange Love Affair With Ego, over de wankele grens tussen gezonde en ongezonde zelfliefde. Het uitgangspunt van deze mooie documentaire uit 2015 is de zelfmoord van Goulds zus Rowan, die onder andere leed aan een narcistische stoornis.
A Strange Love Affair With Ego vertelt het verhaal van Rowan aan de hand van vier portretten. De portretten zijn van vier verschillende vrouwen die Gould aan Rowan deden denken op cruciale momenten in haar leven. Je ziet Rowan niet zelf in beeld, maar toch vormt zij de spil. De vier portretten vloeien mooi in elkaar over. Af en toe staan er fragmenten uit brieven van Rowan en uitgeschreven gedachten van Gould in beeld. Het helpt de kijker om te weten waar we zijn in het leven van Rowan. 'Ik ben naar een helderziende geweest (vergissing!!). Hij zei: Je denkt dat je een Mercedes Benz bent. Maar in werkelijkheid ben je een Fiat', citeert Gould halverwege uit een bericht van Rowan.
De documentaire begint met een charismatisch Schots meisje van een jaar of acht. Verder zien we een vrouw in L.A. die hippe feesten organiseert en grootse plannen heeft met haar alter-ego GangsterGeisha. Het laatste portret is van een jonge Nederlandse maaltijdbezorgster die last heeft van emotionele pieken die ze yolo-momenten noemt. Ze hunkert naar succes met haar experimentele selfies.
Maar genoeg over mij, laten we het hebben over mij.
Laat me even rappen over mij, want ik ben dol op gesprekken over mij,
dus ik vul tracks en coupletten over mij.
Dio ft. Sef - Aye
Het is echter het tweede portret dat het best etaleert welk gevaar er op de loer ligt bij een teveel aan zelfliefde. Het toont een aantrekkelijke twintiger, vol zelfvertrouwen en met een immens talent om werkelijk elk gesprek te laten eindigen in het strelen van haar ego. Een dieptepunt is wanneer ze op straat, stomdronken, een ongeïnteresseerde Beagle knuffelt en vraagt of deze van haar houdt. Iedereen moet van haar houden. Maar bij een teveel aan zelfliefde blijft er ogenschijnlijk weinig over om van te houden. Deze vrouw heeft geen vrienden, maar bewonderaars. En er is niemand die haar af en toe vertelt dat ze een Fiat is.
Met terugwerkende kracht lijken de IK-boeken mij handleidingen naar een leeg omhulsel. Het zijn oefeningen om je constant groots te voelen.
A Strange Love Affair with Ego kreeg goede kritieken en won de publieksprijs op het IDFA. Vrijwel elke recensent zegt dat het onderwerp 'urgentie heeft' en 'vooral nu heel actueel is'. 'Het toont een aspect van de tijdsgeest,' en is 'een film over onze tijd'. Het ik-tijdperk.
Maar het ik-tijdperk duurt ondertussen al eeuwen! Er was de achterbankgeneratie (Lien Karsten 1996), de patatgeneratie (Leo Beenhakker, 1989) en de jeugd van tegenwoordig volgens Socrates (500 v.Chr.). In het kort: verwend en egoïstisch. Elke generatie vindt opnieuw dat de nieuwe generatie pas echt leeghoofdig, egoïstisch en narcistisch is. Het overschatten van je eigen tijd is van alle tijden.
Ay, it's hard to really make the subject positively stated
Some may hate it and some may overrate it
It's a top story and you rarely see a trend
So all you psychoanalysts, pull out your pad and pen
It’s called the ego
A Tribe called Quest ft. Jack White - Ego
Bewust of onbewust gaf Mario mij veel. Hij gaf mijn werkontwijkende uren inhoud, een playlist en contemplatie. Hij leerde me over mijn IK, groot en klein. Hopelijk leerde hij mij ongemerkt hoe ik mijn kleine ik eronder moet houden.
Ine Boermans , onlangs vanuit het Westen geremigreerd naar Groningen, is freelance werkzaam in de kunst. Ze runde vijf jaar lang (straat)galerie De Kijkkasten in Amsterdam en besloot zich nog niet zo lang geleden aan schrijven te wagen.
Lisette van der Maten is illustrator en amateur-filosoof. Ze knipt en plakt onder haar eigen naam haar beschouwende hersenspinsels in elkaar. Illustreert abstracte landschappen. Oude foto's en tekstjes beschouwt ze als kleine kostbaarheden.
