Hard//hoofd zoekt donateurs/kunstverzamelaars! Geniet je met enige regelmaat van onze artikelen? Ondersteun Hard//hoofd dan en hang ons aan je muur.
-
We lagen in bed, hij en ik. Het was zondag, de ochtend was slaperig zorgeloos. Buiten scheen de zon.
‘Ik ga er zo maar eens uit,’ zei ik. Hij keek niet op van zijn telefoon. Ik draaide me naar hem toe en vervolgde: ‘Maar niet voordat ik je geknuffeld heb natuurlijk.’ Hij legde zijn arm om me heen, ik dook weg in de holte die ontstond, maar zijn ogen bewogen niet weg van het scherm. Ik wachtte even. ‘Maar daar ben jij niet super-enthousiast over zie ik.’ Ik draaide me weer weg, ging rechtop en zette mijn voeten op de vloer.
‘Hee waarom ga je nu zo ineens weg?’ vroeg hij.
‘Omdat ik je een knuffel wilde geven, maar jij je telefoon interessanter vond,’ zei ik. ‘En in dat soort halvige aandacht had ik net even iets minder zin.’
Hij keek me beduusd aan. ‘Jezus,’ zei hij, ‘aansteller.’
Ik vind ‘aansteller’ het ergste. Mijn broer noemt me soms ‘muts’, dat kan ik hebben. Mijn vader zegt ‘tutta’ als ik iets niet heel inzichtelijk heb aangepakt en dat tolereer ik ook. Zelfs als ik op straat voor ‘hoer’ word uitgemaakt raakt me dat niet direct. Maar aansteller – er zit iets in dat woord waardoor de kleren van mijn lijf worden getrokken en ik naakt in de sneeuw kom te staan.
Ik denk dat het hierdoor komt: onbaatzuchtigheid en bescheidenheid vind ik een paar van de fijnste eigenschappen die je als mens kunt hebben. Maar als iemand mij een aansteller noemt is het alsof er wordt gezegd: jij lijkt een heel leuk en onbaatzuchtig en bescheiden meisje maar in feite ben je een aandachtsgeile en gewiekste baby die gaat krijsen als ze eens geen bewondering of affectie krijgt.
Het heeft ook te maken met de vrees voor onoprechtheid. Ik herinner me helse pijn aan mijn oor, ik kermde en kermde en niemand hoorde mij. Op dag drie, de pijn was ondragelijk geworden, zei mijn moeder: ‘Lieverd, we weten dat je pijn hebt. Nu maar weer even dimmen.’ Waarop mijn oma, die op bezoek was, haar gevleugelde uitspraak deed: ‘Gaat wel weer over voordat je een oud vrouwtje bent.’
Ik was te verbaasd om iets terug te zeggen en de pijn werd – ik zweer het je – acuut erger. Op dag vier moest ik weer naar school, maar dat ging gewoon echt niet.
‘Dan gaan we naar de dokter,’ zei mijn moeder, ‘als het dan zo erg is.’
De dokter concludeerde een gevaarlijke ontsteking waar we net op tijd bij waren, mijn moeder schrok zich wild.
‘Dat krijg je ervan als je je altijd aanstelt meid, dan gelooft niemand je meer als er echt iets aan de hand is,’ zei mijn broertje.
Bij oprechtheid denk ik aan het gedicht De beleefdheid van blinden van de Poolse dichteres Wisława Szymborska. Zij schrijft over een dichter die poëzie voordraagt aan een groep blinde luisteraars. Terwijl de dichter leest, beseft hij dat elke zin die hij zegt hier getoetst wordt aan het duister, dat hij geen hulp heeft van licht en kleuren, maar het helemaal zelf moet doen. Hij hoort zichzelf lezen over een jongen in een geel jasje op een groene weide, en over dat afscheidsgebaar vanuit het coupéraam en hij zou het uit schaamte allemaal willen verzwijgen, maar:
‘[…] groot is de beleefdheid van de blinden,
groot hun begrip en onbaatzuchtigheid.
Ze luisteren, glimlachen en klappen.
Een van hen komt zelfs naar voren
met een verkeerd om geopend boek
en vraagt een voor hem onzichtbare handtekening.’
De gave niets te verwachten, belangeloos te kunnen geven en te kunnen ontvangen, daar moet ik aan denken als iemand mij een aansteller noemt.
En toch kregen we ruzie, die zondagochtend, hij en ik.
Ik zei: ‘Wil je me geen aansteller meer noemen? Dat kwetst mij.’
Ik zag hem denken: stel je niet aan.
Iduna Paalman (1991) is Hard//hoofdcolumnist. Haar poëzie en korte verhalen verschenen o.a. in De Gids, Revisor, Het Liegend Konijn en NRC Handelsblad. Ook schrijft ze voor het toneel en werkt ze als docent. In 2016 won ze de Grote Lowlands Schrijfwedstrijd. Bij uitgeverij Querido werkt ze aan haar poëziedebuut. // iduna@hardhoofd.com
Tsjisse Talsma gaat het liefst met zijn schetsboek de wereld rond.
