Muziek als een erg donker café met een glas whisky en een sigaret en slechts één iemand aan de bar. En kaarsjes." /> Muziek als een erg donker café met een glas whisky en een sigaret en slechts één iemand aan de bar. En kaarsjes." />
Asset 14

Signe Tollefsen

Elke maand kiest Anne namens het Amsterdams Songwriters Guild een bijzonder singer-songwriter. Deze keer een portret van Signe Tollefsen, die na vele zijpaden toch steeds bij de muziek uitkwam. “Tell me something I don’t know already."

[audio: http://www.hardhoofd.com/wp-content/uploads/2010/05/02-History-class.mp3]Signe Tollefsen - History Class (Signe Tollefsen, 2009)

Het haar van Signe Tollefsen trekt onmiddellijk de aandacht. In zonlicht is het oranje rood, onder de lampen op het podium donkerrood, alsof er vlammen uit haar hoofd slaan. De combinatie met een bijna serene lach en haar diepe, zuivere stem met lange hoge uithalen maken haar tot een prettige artieste om naar te kijken. En te luisteren. Zij is al lang met succes actief in het Nederlandse muzieklandschap. Haar lange en diverse muzikale achtergrond heeft gezorgd voor vakmanschap van hoog niveau, maar ook een geheel eigen stijl, ook wel beschreven als ‘folk noir’. Zij verzorgde al het voorprogramma voor grote namen als Alela Diane en Ane Brun. Een portret van deze jonge vrouw met een grote liefde voor de muziek.

Signe Tollefsen dankt haar naam aan het immigrantenverleden van haar Amerikaanse vader; haar betovergrootvader trok van Noorwegen naar de USA. ‘Mijn ouders vonden het leuk mij ook een Noorse voornaam te geven.’ Als vijftienjarige verhuisde ze vanuit Nederland naar Engeland. Deze ervaring maakte haar, zoals ze het zelf noemt, ‘talig mank’. ‘Eigenlijk zijn Engels en Nederlands voor mij allebei een tweede taal. Ik heb eerst Nederlands geleerd, maar wat is een eerste taal? De taal waarin je jezelf het best uit kan drukken, waarin je het meest thuis bent. Ik kan me nu eigenlijk in beide talen niet precies uitdrukken hoe ik wil, ik ben dus in beide talen mank. In mijn hoofd loopt het door elkaar. Stel: je hebt twee puzzels en van beiden mist tien procent. Dan pak ik stukjes van de ene puzzel en plak het in de andere puzzel. Tijdens het schrijven van mijn teksten heb ik daar minder last van. Bij het schrijven heb je de tijd om na te denken die je tijdens praten niet hebt.’

In haar muziek heeft ze wel een duidelijke talige voorkeur; al haar nummers zijn in het Engels. ‘Ik heb nooit in het Nederlands geschreven. Ik ben er in Engeland mee begonnen en heb het dus daar geleerd. Daarna is het moeilijk om het anders te doen. Doordat ik vanaf mijn vijftiende geen Nederlandse les meer heb gehad leerde ik niet het poëtische vocabulaire dat ik in het Engels wel had. Om in het Nederlands te kunnen schrijven zou ik een inhaalslag van tien jaar moeten maken.’ Maar het is niet het belangrijkste. ‘Misschien is de taal van de muziek inderdaad wel de meeste volledige manier om me uit te drukken. Het komt uit een plek in mijn hoofd waar ik geen grip op heb. Ik ga zitten met pen, papier en gitaar en zing, hum, neurie en dan rolt er iets van mijn tong af. Klinkt het mooi dan schrijf ik het op. Soms realiseer ik me pas tijdens het tweede couplet waar het over gaat, dan denk ik bij een zin; wait a minute, dit gaat over mijn vader!’

[audio: http://www.hardhoofd.com/wp-content/uploads/2010/05/01-It-smells-of-you-2.mp3]Signe Tollefsen - It Smells of You (Signe Tollefsen, 2009)

Uiteindelijk weet ze precies wat ze met haar teksten bedoelt. ‘Je moet een verhaal vertellen en als je het zelf niet weet komt het niet aan. Maar de mensen moeten zelf puzzelen; anders is het te makkelijk. Als ik precies ga uitleggen wat het is, verknal ik het. Iedereen moet het in zijn eigen leven kunnen plaatsen.’ Er blijkt nog een reden te zijn waarom ze haar teksten nooit uitlegt: ‘Dat doe ik soms ook voor mijzelf. Ik leg al zoveel van mijn ziel in mijn liedjes bloot, het is ook een verwerkingsproces. De rest blijft voor mij zodat ik ook iets overhoud.’

De Nederlands-Amerikaanse singer/songwriter verhuisde in 2004 terug naar Nederland om Geneeskunde te gaan studeren, maar daar kwam het (gelukkig) nooit van. De muziek zoog haar na enkele omzwervingen terug en ze besloot aan de popafdeling van het Amsterdamse conservatorium te gaan studeren. Muzikaal had ze toen al een lange reis gemaakt. Deze begon bij de klassieke koorzangen waarmee haar vader haar als kind omringde. Haar moeder koos vaker voor de Franse chanson en Simon and Garfunkel. Signe ging als kind naar een ‘koorschool’. Naast de lessen had het koorzingen een grote rol in het leerprogramma. ‘Later als jonge tiener ontdekte ik Janis Joplin thuis bij een vriend. Die hebben we toen helemaal grijs gedraaid. Daarna volgde er veel, waaronder Aerosmith, Hole en obscure Duitse bands.’ Signe begon met gitaar spelen. ‘Ik kreeg een Spaanse gitaar voor mijn veertiende verjaardag. Toen schreef ik voor het eerst zelf liedjes in plaats van klassieke muziek van blad te lezen.’

Met 17 jaar kwam haar liefde voor klassieke zang weer bovendrijven en ze ging naar het Royal Northern College of Music in Manchester. Maar op het moment dat Signe eindelijk kon kiezen voor de droom die ze als achtjarige had, operazangeres worden, besloot zij anders. ‘Op het conservatorium was erg veel competitie en daar heb ik een grote afkeer van. Ik wilde daar niet aan meedoen. Verder gaan in dat wereldje betekende dus met de ellebogen werken en knokken en daar had ik vanwege die afkeer voor competitie ook de 'drive' niet voor.’ Ze wist het niet meer en besloot filosofie te gaan studeren aan de universiteit van Hull, maar dat werd geen succes. ‘Als je de weg bent kwijtgeraakt kun je dat niet oplossen met filosofie. Ik zat vooral gitaar te spelen en ben er in het laatste jaar mee gekapt.’ Op de dag van de auditie voor de popopleiding van het Amsterdamse conservatorium wist ze dat dit was wat ze wilde, ‘The rest is history.’ Signe heeft uiteindelijk erg veel gehad aan haar muzikale opleiding. ‘Ik heb wat ik nodig had er uitgeplukt, er waren bepaalde theorielessen die voor mij heel belangrijk geweest zijn. Zoals de kerktoonladders en leren opschrijven wat je hoort.’ Niet alles wat er op het conservatorium te leren was, sprak Signe aan. Misschien dat daar haar duidelijke eigen stijl uit naar voren is gekomen. ‘Ze wilden wel dat ik de basis leerde. Uiteindelijk hadden ze daar ook best gelijk in. Vooral de gitaarles en de theorielessen. Op een gegeven moment ben ik gestopt overal tegen te vechten. Ik deed wat ik moest doen voor mijn cijfers en wat ik nodig had, heb ik in mijn eigen muziek gestopt.’

Is volgens Signe een muzikale opleiding essentieel voor iedereen die mooie muziek wil maken? ‘Nee. Als je muziek maakt, gaat het er niet om dat je alles technisch en zuiver doet, maar dat je Soul hebt. Bob Dylan kan ook niet zingen, hij heeft het nooit gekund en hij kan het nog steeds niet, maar he’s got it en dat is het belangrijkste. Dat scholing niet de enige weg is, blijkt wel uit het feit dat de meeste goede popmusici niet geschoold zijn. Maar als ze dat wel zijn, wordt het misschien toch ietsje intelligenter denk ik. Radiohead of Tori Amos, dat is intelligente, ingewikkelde muziek.’ Signe is erg kritisch op zowel andere muzikanten als zichzelf. ‘Ik ben een ontzettende snob, je moet van goeden huize komen voor ik een CD koop. Wat voor mij essentieel is om muziek te kunnen waarderen: Tell me something I don’t know already. Dat is denk ik wat ik zoek in muziek. Ik wil iets nieuws horen.’ Een zekere onbevangenheid is Signe dus wel kwijtgeraakt. ‘Ja dat zou kunnen, maar ik heb er wel iets voor teruggekregen want: I know something they don’t know.’

[audio: http://www.hardhoofd.com/wp-content/uploads/2010/05/08-My-old-man.mp3]Signe Tollefsen - My old man (Signe Tollefsen, 2009)

De lat ligt dus in ieder geval heel hoog, Signe en de mensen om haar heen zijn erg kritisch. Een van die mensen is partner en mede-muzikant Peter Schuyff (the Woodwards), tevens schilder. Hij is vaak terug te vinden in haar liedjes, zoals My Old Man. ‘Peter geeft altijd hele goede feedback op mijn teksten en ik bewonder die van hem. Die zijn ingenieus. Er zit een soort tweede laags humor in waar je even over na moet denken. Ik zie hem wel als een muze, wat soms voor me en soms tegen me werkt. Omdat ik erg tegen hem opkijk qua poëzie is het soms wel heel moeilijk om met mijn teksten bij hem aan te komen. Maar ik doe het wel.’ Als twee muzikanten samen een relatie hebben, kan dat moeilijk zijn. ‘Maar het werkt ook erg motiverend, het is een goede trap onder je kont, kom op, vooruit met de geit!’ Signes relatie met het Amsterdams Songwriters Guild werd ook met name bepaald door Peter. ‘Hij speelde daar vaak op de open mic en zo ben ik daar verzeild geraakt. Het deed me erg denken aan waar ik zelf ooit begonnen was, in Engeland. Ik heb er niet vaak gespeeld, ik kwam vooral voor Peter, en ik heb daar een leuke groep mensen leren kennen die ik vervolgens ook heb zien ontwikkelen. Dat vond ik erg leuk om te zien. Het heeft voor mij dus vooral sociaal dingen toegevoegd, niet per se muzikaal.’

In 2006 won Signe zowel de muzikantenprijs als de publieksprijs van de Grote Prijs van Nederland. Toch moesten we tot 2009 wachten op haar debuutalbum. Het Folkforum schreef hierover “Ze heeft zich (…) niet gehaast, maar dat heeft als bijkomend voordeel dat de liedjes konden rijpen als goede wijn in een kelder.” Signe vindt deze vergelijking een goede vondst. ‘Ik herken het. Ik heb zo lang gewacht uit perfectionisme en de drang om het rustig aan te doen. Ik had kunnen haasten en denken: er moét nu wat uitkomen. Maar ik heb er zo lang mee gewacht dat ik helemaal tevreden ben en blij en trots op wat ik gemaakt heb.’ Haar muziek wordt neergezet als Folk Noir. Wat is dat precies? ‘Het is donkere folk. Die donkerheid zit in mijn muziek en mijn teksten. De plaat heeft een melancholie, het is een erg donker café met een glas whisky en een sigaret en slechts één iemand aan de bar. En kaarsjes. Maar ik schrijf nu ook minder donker. Dat is een hele ommezwaai voor mij geweest. Zoals het (relatief nieuwe) nummer Happy Camper. Ook hierin gebeuren dingen die shit zijn, maar die los ik op met een grapje.’ Voor de volgende uitspraak schakelt Signe zoals eerder beschreven karakteristiek over in het Engels: ‘Even though life can suck sometimes, I still have this and that. I am a Happy Camper as long as I’ve got enough to eat, and a bed to can come home to. ‘


Mail

Anne Roos Rosa de Carvalho

We willen je iets vertellen. Hard//hoofd is al bijna tien jaar een vrijhaven voor jonge en experimentele kunst, journalistiek en literatuur. Een walhalla voor hemelbestormers en constructieve twijfelaars, een speeltuin voor talentvolle dromers en ontheemde jonge honden. Elke dag verschijnen op onze site eigenzinnige artikelen, verhalen, poëzie, kunst, fotografie en illustraties van onze jonge makers. Én onze site is helemaal gratis.

Hoe graag we ook zouden willen; zonder jou kunnen we dit niet blijven doen. We hebben namelijk te weinig inkomsten om dit vol te houden. Met jouw hulp kunnen we de journalistiek, kunst en literatuur van de toekomst mogelijk blijven maken, en zelfs versterken.

Als je ons steunt, dan maken wij jou meteen kunstverzamelaar door je speciaal geselecteerde kunstwerken toe te sturen. Verzamel kunst en help je favoriete tijdschrift het volgende decennium door. We zullen je eeuwig dankbaar zijn. Draag Hard//hoofd een warm hart toe.

Word kunstverzamelaar
het laatste
10 jaar HH

10 jaar HH

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor verbeelding en verhalen. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Het bestaan van zo’n plek is niet vanzelfsprekend. Sluit je daarom bij ons aan. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een... Lees meer

Tip: Kijk slechte televisie

Kijk slechte televisie

'Ik heb afleveringen van The Real Housewives waar Shakespeares beste stukken niet aan kunnen tippen.' Lees meer

 Kamikazeplastics

Kamikazeplastics

Immuuncellen die de minuscule deeltjes onschadelijk proberen te maken, bekopen dat vervolgens met hun eigen leven. Lees meer

Alles vijf sterren: DEZE SERIE IS GEWOON ZO GOED

Het voert te ver om het hele verhaal uit te leggen

Deze week worden we blij van stekjes, een queer Lees meer

Over wulken en burgemeesters 2

Over wulken en burgemeesters

'Een huis is een constructie, maar een huis is ook een gevoel dat gedeeld wordt. Er blijven sporen achter wanneer bewoners sterven. Een huis verandert terwijl het blijft staan.' Lees meer

We laten ons niet sussen 1

We laten ons niet sussen

Twee weken geleden onthaalden politici en de media 2500 protesterende boeren met open armen op het Malieveld. De 35.000 klimaatstakers en de bezorgde burgers van Extinction Rebellion konden rekenen op een stuk minder steun. Wat is er nodig om de urgentie van de klimaatcrisis echt te laten voelen?, vraagt Jarmo Berkhout zich af. De legers... Lees meer

Tip: Leer een ambacht

Leer een ambacht

Nora van Arkel ging spontaan een dag in de leer bij een Berlijnse Meisterbacker. Daar leerde ze minder te denken en meer te doen. Een tip om eens te vragen of iemand je een ambacht wil leren. Lees meer

 Staakt-het-boeren

Staakt-het-boeren

Duizenden boeren toogden naar het Malieveld met hooivork en tractor. Lees meer

Column: September Blues

September Blues

De maand september is weer voorbij en dat betekent voor Trudy afscheid nemen en opnieuw beginnen. Van haar zomerhuisje op het platteland keert ze terug naar het leven in de stad. Lees meer

Filmtrialoog: Manta Ray

Manta Ray

Redacteuren Eva van den Boogaard, Mat Hoogenboom en Oscar Spaans bezochten de bioscoop om het speelfilmdebuut van de Thaise regisseur Phuttiphong Aroonpheng te zien. Het werd een magische ervaring: Manta Ray bleek een even eenvoudige als betoverende vertelling over een voor dood achtergelaten man die door een visser uit de mangrove wordt gered. Mat: Wat... Lees meer

Hard//talk: Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

Bij gelijke geschiktheid tellen kwaliteit en capaciteit net zo goed

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. In tegenstelling tot Ella Kuijpers ziet Gatool Katawazi er wél het belang van in om voorkeur te geven aan de sollicitant die de diversiteit binnen een organisatie versterkt. Afgelopen zomer schreef Ella Kuijpers een Hard//talk waarin zij pleit tegen positieve discriminatie in sollicitatieprocedures. Juist... Lees meer

Inclusiviteit

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Het debat over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector gaat niet ver genoeg. Lees meer

Tip: Geef het voordeel van de twijfel

Geef het voordeel van de twijfel

Redacteur Else Boer schippert tussen cynisme en naïviteit. 'Om naïviteit te vermijden, besloot ik dat cynisme een adequate reactie op de wereld was. Maar het continu bevragen van mensen en hun beweegredenen is vermoeiend.' Lees meer

Alles vijf sterren: 14

Geen douche, geen geloof, geen adem

Deze week worden we blij van een zeiltripje naar het Markermeer, een serie over verkeerd geplaatste bewijslast, en een dansvoorstelling van Arnhemse meisjes. Lees meer

Hard//talk: Greta Thunbergs requiem voor een droom

Greta Thunbergs requiem voor een droom

Thunberg deinst er niet voor terug een onderdeel te worden van haar eigen verhaal. Lees meer

Automatische concepten 26

Over de column (niets dan goeds?)

Iduna schrijft al jaren columns voor Hard//hoofd en vraagt zich af: hoe komt het toch dat ze ergens alsnog verwarde gevoelens heeft bij het fenomeen 'column'? Een overpeinzing die terugvoert naar Iduna's jaren op de universiteit en de twijfel over de plek die ze in mag nemen in de wereld. Lees meer

Het verlies van succes 2

Het verlies van succes

In een tijd waarin het steeds noodzakelijker lijkt te worden om prestaties te etaleren, denkt Mare Groen na over het systeem achter onze opvattingen aangaande succes dan wel mislukking. Ik lig nog steeds op bed en ben de hele dag niet buiten geweest. Het is 20.00 uur. Ik heb afgesproken om naar de film te... Lees meer

Tip: Durf hardop te dromen

Durf hardop te dromen

Rose Doolan vertrok jaren geleden naar San Francisco, met wilde plannen en weinig budget. Lees meer

 De blinddoek komt af

De blinddoek komt af

Vrouwe Justitia heeft haar blinddoek afgenomen. Lees meer

Column: Mammie

Mammie

'Arme mammie, sorry mammie!', hoort Trudy in de wachtkamer van het ziekenhuis. De irritatie die dit oproept komt vanuit een nooit gedichte kloof in het verleden. En dat heeft alles met het woord 'mammie' te maken. Lees meer

De geruchten zijn waar. Lees Hard//hoofd nu ook op papier!

Bestel op tijd je eigen exemplaar van de eerste editie, met als thema: ‘Ik’. We hebben drie covers ontworpen. Kies je favoriet.

Bestellen